İşletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların sağlandığı kaynaklarını gösteren mali tabloya bilanço denir. Bilançonun sol tarafında, işletmenin varlıklarını (mevcutlarını ve alacaklarını) gösteren “aktif” kısım; sağ tarafında, işletmenin kaynaklarını (sermayesini ve borçlarını) gösteren “pasif” kısım bulunur.

Varlık hesapları, dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere ikiye ayrılır. Dönen varlıklar grubunda, bir yıl veya daha kısa süre içinde paraya çevrilebilecek değerler; duran varlıklar grubunda satılmak amacıyla alınmayan, faaliyet dönemi içinde birden fazla dönem kullanılabilen, sağladığı yarar birden fazla döneme yayılan varlıklar yer alır.

Kaynak hesapları ise kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklar olmak üzere üçe ayrılır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar, bir yıl ya da daha kısa süre içinde ödenmesi gereken borçların; uzun vadeli yabancı kaynaklar bir yıldan daha uzun sürede ödenecek borçların bulunduğu hesap grubudur. Özkaynaklar ise işletme sahip ve ortaklarının işletmeye koydukları sermaye ve benzeri kaynakların bulunduğu hesap grubudur.

Örneğinizdeki banka, ticari mal ve alıcılar aktifi; krediler ve satıcılar yabancı kaynakları, sermaye ve kâr özkaynakları, toplamı da pasifi oluşturur. Buna göre, sermayenin azaltılmasına rağmen şirket alacaklılarının haklarını tamamen karşılayacak miktarda aktifin şirkette var olduğu görülse bile rakamsal karşılık tek başına yeterli olmaz. Şirket aktiflerinin, alacaklıların alacaklarını ve haklarını karşıladığının tespiti gerekir. Aktifte yer alan malların satılması, alacakların tahsili mümkün olmayabilir.

Zira sermaye azaltılması ile ilgili ilanda alacaklılara, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’ndeki üçüncü ilandan itibaren iki ay içinde, alacaklarını bildirerek bunların ödenmesini veya teminat altına alınmasını isteyebilecekleri belirtilir. Şirketçe bilinen alacaklılara ayrıca çağrı mektupları gönderilir.

Sermaye, ancak alacaklılara verilen sürenin sona ermesinden ve beyan edilen alacakların ödenmesinden veya teminat altına alınmasından sonra azaltılabilir. Aksi hâlde alacaklılar şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde sermayenin azaltılması işleminin tescilinin ilan edilmesinden itibaren iki yıl içinde sermayenin azaltılmasının iptali davası açabilirler. Teminatın yetersizliği hâlinde de yargı yolu açıktır. Yaklaşım Dergisi