Bir işyerinde işçinin rızası olması ve iş sözleşmesinde de yer alması koşuluyla, çalışanın üstü aranabilir. Ancak bu durum ‘keyfi olarak’ sadece bazı çalışanlara uygulanamaz. Bu tip durumlarda işçi ayrılarak tazminat alabilir.

İşyerlerinin güvenliğinin sağlanması ve özellikle perakende sektöründeki işyerleri için hırsızlığın önlenmesi açısından giriş ve çıkışta işçilerin üstlerinin aranması çok sık kullanılan bir yöntemdir. Peki, kanunlar işyerine girerken işçinin üstünün aranmasına müsaade ediyor mu? Anayasa’nın 10. maddesi uyarınca kural olarak özel hayatın gizliliği ilkesi uyarınca kimsenin üstü ve özel eşyaları aranamaz.

GÜVENLİK KRİTERİ ÖNEMLİ

İşçinin üstünün aranması ancak üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunların tanıdığı bir yetkiyle mümkündür. Bütün bu nedenlerle işyerine girerken işçilerin üstlerinin aranması bu konuda bir sözleşme veya hüküm olmadan gerçekleştirilemez. İşçinin işyerine girerken üstünün aranması işçinin işyerinde iş sağlığı ve güvenliğini tehlikeye sokacak herhangi bir eşyayla işyerine girmesini önlemek, çıkışta üstünün aranması ise işyerinde yer alan çeşitli malların, makinelerin ve aletlerin çalınmasını önlemek amacıyla işverenler tarafından ağırlıklı olarak kullanılmaktadır.

SEBEP BİLDİRİLMESİ ŞART

İşyerinde işçilerin üstlerinin aranabilmesi için işverenin mutlaka bir nedeninin olması gerekir. İşyerinde hırsızlık olaylarının yaşanması, işyerinde üretilen ürünlerin ve imal edilen malzemelerin güvenliğinin sağlanması gibi nedenlerle işçilerin üstleri aranabilir. Bunun dışında bir nedenle işçilerin üstlerinin aranması mümkün değildir. Dolayısıyla üst aramasını rutin olarak gerçekleştirecek işverenin bu durumları ispat etmesi halinde üst araması yapması mümkündür.

‘Mobbing’ Sayılabilir

İşyerinde işçilere üst araması yapılacaksa, bunun bütün işçilere uygulanması gerekir. Keyfi olarak bazı işçilerin veya sürekli olarak bir işçinin üstünün aranması mümkün değildir. Bu tip uygulamalar işyerinde mobbing olarak değerlendirilecek ve bu tarz bir uygulamaya maruz kalan işçi bu nedenle işinden ayrılarak tazminat elde edebilecektir.

Güvenlik Personeli Olmalı

İşyerinde işçilerin üst aramasını gerçekleştirecek bir güvenlik personeli varsa, aramanın bu personel tarafından yapılması gerekmektedir. Bu konuda cinsiyet ayrımına dikkat edilmeli ve kadın işçiler ve erkek işçiler için farklı personelin tercih edilmesi gerekmektedir. Ancak işyerinde güvenlik hizmeti alınmıyorsa görevi üst araması olacak personel belirlenmeli ve üst aramalarının bu personel tarafından yapılması sağlanmalıdır. Bu personele üst aramasıyla ilgili özel bir eğitim verilmeli.

Mutlaka Prosedür belirlenmeli

Diğer yandan üst aramasına ilişkin esasların belirlenmesi ve bir prosedür oluşturulması gerekmektedir. İşçiler bu prosedürü bilerek buna uygun davranabilirler. Aksi halde işveren tazminat yüküyle karşılaşabilir. Okan Güray Bülbül

http://www.aksam.com.tr/yazarlar/okan-guray-bulbul/calisanin-ustunu-keyfi-arayan-tazminat-oder-c2/haber-709445