Mükelleflerin ödedikleri fazla ve yersiz vergilerin, idarenin düzeltme taleplerini reddi üzerine açmaları gereken davalar, hem usul, hem de esas yönünden ayrıntılı bir biçimde belirtilmiştir.

Görüleceği üzere, vergilendirme hataları nedeniyle açılacak davalarda, İYUK’un 10 ve 11. maddelerin mahiyetleri ve süreleri büyük önem arz etmektedir. Zira, sürelere ve hataların kesin ve net olmasına gerekli dikkat gösterilmezse ve maddelere uygun doğru değerlendirmeler yapılmazsa, dava hakkı yitirilecektir. Ayrıca, iki maddenin uygulanması da karıştırılarak, dava hakkının kaybedilmesi de söz konusu olabilecektir.

Bu tür davaların açılmasında başlangıçta yapılacak değerlendirmede; 1incisi vergi hatalarının varlığının net ve kesin olarak tespiti, ikincisi de, ihtilafın oluşmasına neden olacak, bir idari işlemin var olup, olmadığıdır. Kesin bir hata ile malûl bir idari işlem mevcutsa, dava İYUK’un 11. maddesine göre idari işlemin tekemmülünden itibaren 30 gün içinde dava açılması gerekmektedir. Bize göre, hata üzerinde tereddüt varsa, hatanın varlığı yoruma ve değerlendirmeye müsaitse, düzeltme talebinde bulunulmadan 30 gün içinde doğrudan dava açılması yerinde olacaktır. Aksi halde, yukarıda da belirtildiği üzere, mahkeme tarafından hatanın varlığının usul yönünden reddi nedeniyle, yeni dava açma süresi geçmiş olacağından, dava hakkı kaybolacaktır.

Dava konusu olabilecek bir idari işlem yoksa yine kesin ve net hata nedeniyle ihtilaf; dava açma süresi geçtikten sonra düzeltme zamanaşımı içinde, düzeltme talebinin reddi üzerine mükellef tarafından oluşturulmuşsa, VUK’un 124 ve İYUK’un 10. maddelerine göre vergi mahkemelerinde dava açılacaktır. İYUK’un 10. maddesinin işlerlik kazanabilmesi için, önce VUK’un 124. maddesine göre işlem yapılmalıdır.

Eğer, mükellefler, net ve kesin hata nedeniyle, fazla ve yersiz tahsil edilen vergilerin iadesi talebiyle dava açmışlarsa, dava dilekçelerinde ayrıca,  VUK’un 112/4. fıkrasına göre, tecil faizini de talep edebileceklerdir(3). Ferhat FAHRAN Yaklaşım / Şubat 2018 / Sayı: 302