ADIM ADIM LİMİTED ŞİRKET KURULUŞU
Limited şirket kurmaya teşebbüs eden kişi veya kişilere “kurucu” denir. Kurucu sayısı en az bir kişi olmalıdır. Bu tek kişi, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir(TTK md. 573). Limited şirket kurmak isteyen kişi veya kişiler sırasıyla aşağıdaki adımları yerine getirmek durumundadırlar.
1. Adım: Kurulacak olan limited şirkete; gayrimenkul, marka, patent, taşıt, makine gibi varlıklar ayni sermaye olarak konulacak ise bunların değerlerinin bilirkişiler tarafından belirlenebilmesi için kurulacak şirketin merkezinin bulunacağı yerdeki asliye ticaret mahkemesine başvuru yapılmalı ve mahkemece atanan bilirkişiler tarafından düzenlenen “Değerleme Raporu” alınmalıdır (TTK md. 343, 578).
2. Adım: Şirket Kuruluş Sözleşmelerinin Ticaret Sicili Müdürlüklerinde İmzalanması Hakkında Tebliğ’in 4. maddesine göre, şirket sözleşmesinin MERSİS(3) üzerinden hazırlanması zorunlu olduğundan kurucu veya kurucuların “mersis.gumrukticaret.gov.tr” internet adresine girerek kullanıcı kayıtlarını yaptırmak suretiyle bu sisteme üye olmaları gerekmektedir. Kurucu veya kurucular, MERSİS üzerinden üyeliklerini sağladıktan sonra şirketin kuruluşuna ilişkin şirket sözleşmesini, bu sistem üzerinden yazılı olarak hazırlayacaklardır.
Kuruluş işlemlerinde potansiyel vergi numarası MERSİS üzerinden otomatik olarak oluşturulduğundan kuruluşa ilişkin müracaat evrakı arasına potansiyel vergi numarasını gösteren MERSİS ekran çıktısının veya internet vergi dairesinden potansiyel vergi numarasını gösteren ekran çıktısının ibraz edilmesi gerekmektedir(4).
Kurucu veya kurucular tarafından hazırlanacak şirket sözleşmesine aşağıdaki hususların yazılması şarttır:
a) Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer:Limited şirket sözleşmesinde, şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunacağı yer belirtilmelidir(TTK md. 576/1-a). Ticaret unvanı, ülke çapında korunduğundan seçilen ticaret unvanının, tescil edilebilmesi için bu unvanın daha önce bir başka şirket tarafından kullanılıp kullanılmadığı internet adresinden sorgulanarak(5) netleştirilmelidir.
Ticaret unvanı belirlenirken; işletme konusu ile şirket türünü gösteren ibarelerin Türkçe olmasına; ticaret unvanında yer alacak ibarelerin, tacirin kimliği, işletmesinin genişliği, önemi ve finansal durumu hakkında üçüncü kişilerde yanlış bir görüşün oluşmasına sebep olacak nitelikte ve gerçeğe aykırı olamamasına; şirketin işletme konularından en az birinin ticaret unvanında yer almasına; işletme konusunu gösteren ibarelerin kısaltılmadan yazılmasına; kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal ve uluslararası diğer kuruluşların adlarının ya da bunları tanımlayan kısaltılmış adlarının ticaret unvanlarında ek olarak kullanılmamasına dikkat edilmelidir(6).
b) Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu:Şirketin hangi ticari faaliyetlerde bulunacağı bir başka deyişle işletmenin konusunun şirket sözleşmesine yazılması şarttır (TTK md. 576/f.1-b). Uygulamada, birçok şirketin işletme konularının tamamını, ticaret unvanlarında yer verdikleri görülmektedir. Oysa Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ’in 4. maddesinde de belirtildiği üzere limited şirketlerin ticaret unvanında işletme konularından en az birinin yer alması zorunludur. Dolayısıyla şirketin işletme konularının tamamına ticaret unvanında yer verilmesine gerek yoktur. Buna karşın, şirket sözleşmesinde esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konuları yazılmalıdır.
c) Esas sermayenin itibarî tutarı, esas sermaye paylarının sayısı, itibari değerleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları: Limited şirketlerde, şirket sermayesi 10.000 Türk Lirasından az olamaz. Farklı itibari değerde paylar belirlenebilir. Ancak, esas sermaye paylarının değerleri 25 Türk Lirası veya katları şeklinde belirlenmelidir (TTK md. 580, 583). Limited şirket sözleşmesinde, esas sermayenin itibarî tutarı, esas sermaye paylarının sayısı, itibari değerleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının grupları belirtilmelidir (TTK md. 576/f.1-c).
d) Müdürlerin adları, soyadları, unvanları, vatandaşlıkları: Limited şirket sözleşmesinde müdür veya müdürlerin adları, soyadları, unvanları ve vatandaşlıkları yazılmalıdır (TTK md. 576/f.1-d). Şirket ortaklarından en az birine şirketin yönetim hakkının ve temsil yetkisinin verilmesi bir başka deyişle en az bir ortağın şirket müdürü olarak atanması zorunludur (TTK md. 623). Limited şirketlerde ortak olmayan kişilerin de müdür olarak atanması mümkündür. Bu durumda ortak olmayan kişi veya kişilerin müdürlük görevini kabul ettiklerine ilişkin yazılı beyanları alınmalıdır (Ticaret Sicili Yönetmeliği, md. 90).
Limited şirketlerde tüzel kişi ortakların da kuruluş sırasında müdür olarak atanmaları mümkündür. Limited şirket sözleşmesiyle bir tüzel kişi müdür olarak atanacak ise tüzel kişi ile birlikte tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen bir gerçek kişinin adı ve soyadı ile belirlemeye ilişkin yetkili organ kararının noter onaylı örneği de temin edilmiş olmalıdır.
e) Şirket tarafından yapılacak ilanların şekli:Limited şirket sözleşmesinde, şirkete ait ilanların ne surette ve hangi sürede yapılacağı açıkça belirtilmelidir (TTK md. 576/f.1-e). Limited şirketlerde, genel kurulun toplantı gününden en az onbeş gün önce toplantıya çağrılması gerekir. Ancak, şirket sözleşmesiyle bu süre uzatılabilir veya on güne kadar kısaltılabilir (TTK md. 617/f.2). Limited şirketlerde, toplantıya çağrıyla ilgili olarak anonim şirket hükümleri uygulandığından genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin ilanların Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ve internet sitesi açma yükümlülüğü varsa internet sitesinde yapılması zorunludur (TTK md. 617/f.3, 414).
Limited şirketin kuruluşuna ilişkin şirket sözleşmesi örneğine, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın resmi internet sitesinden ulaşılması mümkündür(7).
3. Adım: MERSİS üzerinden hazırlanan şirket sözleşmesinin çıktısı alınmalı ve bu sözleşme tüm kurucu veya kurucular tarafından imzalanmalıdır. 09.08.2016 tarihinden önce şirket sözleşmesindeki imzaların noterce onaylanması zorunlu iken şirket kuruluşlarının kolaylaştırılması için anılan tarihte yürürlüğe giren 6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 67. maddesiyle, TTK’nın 575. maddesinde değişikliğe gidilmiştir. Söz konusu değişiklikle birlikte, kurucular isterlerse şirket sözleşmesindeki imzalarını notere onaylatabilecekler isterlerse de şirket sözleşmesini ticaret sicili müdürü yahut yardımcısının huzurunda imzalayabileceklerdir.
Şirket sözleşmesinin kurucular tarafından ticaret sicili müdürü veya yardımcısının huzurunda imzalanması tercih edilmiş ise aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekir(8).
1) Kurucular, sözleşmenin imzalanması için şirketin kurulacağı yer müdürlüğünde hazır bulunmalıdırlar.
2) Kurucusu gerçek kişi veya tüzel kişi olan şirketlerin sözleşmesi müdürlükte bizzat kendileri veya temsilcileri tarafından imzalanmalıdır.
3) Kurucu veya temsilcinin, okur-yazar olmaması, Türkçe bilmemesi, işitme, konuşma veya görme engelli olması halinde sözleşmeler noter huzurunda imzalanmalıdır.
4) On sekiz yaşından küçük kişilerin şirkette kurucu ortak olabilmesi için şirket sözleşmesinin velileri tarafından imzalanması gerekir. Velinin tek kişi olması halinde, nüfus kayıt örneğinin ibraz edilmesi zorunludur.
5) On sekiz yaşından küçük kişinin velisiyle birlikte şirket kurucusu olması halinde, vasi veya kayyım kararı müdürlüğe ibraz edilmelidir.
6) Kurucu Türk vatandaşı ise geçerli kimlik kartı, pasaport veya sürücü belgesi ibraz edilmelidir.
7) Kurucunun doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybeden kişi olması durumunda mavi kart ibraz edilmelidir.
8) Kurucu yabancı uyruklu ise başvuruda geçerli pasaport ibraz edilmelidir.
9) Kurucu adına imza atacak temsilciler, sıfat ve yetkileri ile işlemi yapmaya izinli olduklarını gösterir belge ibraz etmekle yükümlüdürler. Ayrıca bu kişiler, geçerli kimlik belgelerini ibraz eder.
10) Kurucu adına imza atacak kişinin vekil olması halinde vekâletname düzenlemeye yetkili makam veya noterlerce onanmış vekâletnamenin aslı ibraz edilmelidir.
11) Kurucu adına imza atacak kişinin vasi veya kayyım olması halinde konuya ilişkin mahkeme kararının aslı veya onaylı sureti ibraz edilmelidir.
4. Adım: Şirket sözleşmesinde, esas sermayeyi oluşturan payların nakden ödenmesi taahhüt edilmiş ise taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az % 25’i bir bankaya kurulmakta olan şirket adına ve sadece şirket tarafından kullanılabilecek şekilde açılacak özel hesaba yatırılmalı, bu durumu teyit eden ve yetkili ticaret sicili müdürlüğüne hitaben ilgili banka tarafından düzenlenen banka mektubu alınmalıdır (TTK md. 344, 345, 585).
5. Adım: Aynisermaye konuluyor ise mahkemece atanan bilirkişiler tarafından değerleri belirlenen gayrimenkuller tapu siciline, marka, patent, taşıt gibi varlıklar da özel sicillerine kurucular tarafından şerh verdirilerek şirket adına kaydettirilmeli, taşınırlar da güvenilir bir kişiye tevdi edilmeli ve bu işlemler belgelendirilmelidir (TTK md. 128/2).
6. Adım: Kurucuların tamamının şirket sözleşmesinde yer alan imzalarının noterce onaylanmasını veya şirket sözleşmesinin ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalandığı tarihi izleyen otuz gün içinde, şirketin tescili için şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline dilekçeyle(9) başvuru yapılmalıdır.
Bu dilekçe, şirket müdürlerinin tamamı tarafından imzalanmalı, vekaleten imzalanmış ise vekaletin aslı veya onaylı sureti dilekçeye eklenmelidir. Dilekçede ayrıca şirketin bağlı olacağı vergi dairesi belirtilmeli, ekindeki evrak dökümü gösterilmeli, şirketin ticaret unvanı, sermayesi, merkezi, açılış tarihi ve bu tarihteki gerçek faaliyetinin konusu NACE koduyla birlikte açıkça gösterilmelidir.
Şirketin kuruluşuna ilişkin dilekçenin ekinde ise aşağıdaki belgelere yer verilmelidir (TTK md. 586, Ticaret Sicili Yönetmeliği md. 90).
(a) Kurucular tarafından şirket sözleşmesinin ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda imzalanması tercih edilmemiş ise kurucuların imzalarının noter tarafından onaylandığını içeren şirket sözleşmesi.
(b) Ortak olmayan müdürler kurulu üyelerinin bu görevi kabul ettiklerine ilişkin yazılı beyanları.
(c) Müdürler kurulunda bir tüzel kişinin bulunması halinde, tüzel kişi ile birlikte tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen bir gerçek kişinin adı ve soyadı ile belirlemeye ilişkin yetkili organ kararının noter onaylı örneği.
(ç) Ayni sermaye konulmuş ise;
1) Konulan ayni sermaye ile kuruluş sırasında devralınacak işletmeler ve ayni varlıkların değerinin tespitine ilişkin mahkemece atanan bilirkişi tarafından hazırlanmış değerleme raporları.
2) Konulan ayni sermaye üzerinde herhangi bir sınırlamanın olmadığına dair ilgili sicilden alınacak yazı.
3) Ayni sermaye olarak konulan taşınmaz, fikri mülkiyet hakları ve diğer değerlerin kayıtlı bulundukları sicillere şerh verildiğini gösteren belge.
4) Ayni varlıkların ve işletmenin devir alınmasına ilişkin olanlar da dahil olmak üzere, kurulmakta olan şirket ile kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan sözleşmeler.
(d) Şirket müdürleri, ticaret unvanını ve bunun altına atacağı imzayı, ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda yazılı beyanda bulunmak suretiyle vermeyi tercih etmemişlerse(10) bunların noter huzurunda düzenlenmiş, ticaret unvanı altında atılmış imza beyannameleri.
(e) Şirket sözleşmesinin pay bedellerinin ödenmelerine ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, pay bedellerinin en az yüzde 25’inin Kanun’a uygun olarak bankaya yatırıldığını gösterir banka mektubu.
(f) 4054 sayılı Kanun’un 39. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılacak ödemeye dair banka dekontu(11).
III- SONUÇ
Ülkemizde ayda ortalama 4.197 adet limited şirket kuruluşu gerçekleştirilmekte olup her bir şirketin kuruluşu için kurucuların yaklaşık 3.500 TL harcamaları gerekmektedir. Şirket kuruluşuna ilişkin yapılması gereken işlemlerin eksik yapılması durumunda ise şirketin kuruluşuna ilişkin talepler ilgili ticaret sicili müdürlüklerince reddedilmektedir. Bu durum kurucuların hem zaman kaybına uğramalarına hem de ek maliyetlere katlanmalarına neden olmaktadır. Söz konusu olumsuzluklarla karşılaşmamak için limited şirket kuruluş işlemlerinin 6102 sayılı TTK’ya ve bu konuda çıkarılan düzenleyici işlemlere (yönetmelik, tebliğ vb.) uygun olması gerekmektedir. Şirketin, ayni sermaye yerine nakdi sermaye konularak kurulması halinde kuruluş süreci kısalmakta tersi durumda ise uzamaktadır.
Öte yandan, şirket kuruluş maliyetlerinin azaltılabilmesi için 6728 sayılı Kanun ile 6102 sayılı TTK’da bir takım değişiklikler yapılmıştır. Bu çerçevede, 09.08.2016 tarihinden itibaren limited şirket kurucuları, şirket sözleşmesini ticaret sicili müdürü veya yardımcısının huzurunda imzalayabileceklerdir. Şirket kuruluşu sırasında, kurucular tarafından düzenlenmesi gereken kurucular beyanı kaldırılmıştır. Şirketin kuruluşunda, şirket sözleşmesini ihtiva eden kâğıtlardan değerli kâğıt bedeli alınmayacaktır. Özkan Arslan*/Yaklaşım/Şubat 2017/Sayı:290
* Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Başmüfettişi
(1) http://risk.gtb.gov.tr/ 2016 Yılı Aralık Ayı Bülteni
(2) Kuruluşun SMMM veya YMM’ye yaptırılması halinde bunlara ödenecek ücret, ticari defterlerin tasdiki nedeniyle notere ödenecek ücretler, şirket kuruluşunun Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanına ilişkin ücret, banka dekontu ve banka mektubu için ödenecek ücretler gibi.
(3) MERSİS: ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) nezdinde oluşturulan ve işletilen merkezi ortak veri tabanını da içeren bilgi sistemidir.
(4) www.ito.org.tr
(5) “http://mersis.gumrukticaret.gov.tr” veya “http://www.ticaretsicilgazetesi.gov.tr” adresinden sorgulanabilir.
(6) Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ, md. 4. (14.02.2014 tarih ve 28913 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)
(7) http://icticaret.gtb.gov.tr/data/51fa7321487c8e3f54344a33/LİMİTED%20ŞİRKET%20ANA%20SÖZLEŞMESİ.doc
(8) Şirket Kuruluş Sözleşmelerinin Ticaret Sicili Müdürlüklerinde İmzalanması Hakkında Tebliğ,md.5
(9) Dilekçe örneğine “http://www.ito.org.tr/ito/docs/portal_docs/Oda_Kayit_Dilekce_Ornegi.doc” adresinden erişilebilir.
(10) 6728 sayılı Kanun’un 66. maddesiyle 6102 sayılı Kanun’un 40. maddesinin ikinci fıkrasına ek cümle hükmü eklenerek, tüzel kişi tacir adına imza atmaya yetkili kişilerin, ticaret unvanını ve bunun altına atacağı imzayı, noter onayı şartı aranmaksızın ticaret sicili müdürü yahut yardımcısı huzurunda yazılı beyanda bulunmak suretiyle de verebilmesine olanak tanınmıştır.
(11) Yeni kurulacak olan anonim ve limited şirket statüsündeki tüm ortaklıkların sermayelerinin ve sermaye artırımı halinde artan kısmın on binde dördü nispetinde yapılacak ödemeleri gösterir dekont.
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.