Sosyal Güvenlik Kurumu, 3201 sayılı yasanın 6552 sayılı Yasa’nın 29. maddesiyle değişik 5. maddesini gerekçe göstererek, yurt dışı borçlanma bedelini ödemeyen Almancıların Almanya’daki işe başladıkları tarihi Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak kabul etmemektedir.
Ancak, Türkiye ile Almanya arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesine göre, Almancıların Almanya’daki çalışma veya işe başlangıçlarını Türkiye’de, borçlanma yapmadan da sigorta başlangıcı olarak saydırabilmeleri gerekmektedir.
SGK, her ne kadar, borçlanma yapmayan kişilerin (Almancıların) Almanya’daki çalışma başlangıçlarını Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak kabul etmese de, SGK’nın bu uygulamasına karşı iş mahkemelerine dava açan kişiler, aşağıda vereceğimiz emsal ve örnek Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararını gerekçe göstererek, Almanya çalışma başlangıçlarını Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak kabul ettirebilmektedirler.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, 09.12.2015 tarih ve E. 2015/10-783, K. 2015/2892 Kararı’nda özetle; “… Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; yurt dışında geçen çalışmaların Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilebilmesi için 3201 sayılı Yasa’ya göre borçlanmasının yapılmasının gerekli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. …. 19.10.2014 tarihli 6552 sayılım Yasa’nın 29. maddesiyle 3201 sayılı Yasa’nın 5. maddesi son fıkrasına eklenen “Ancak, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.” cümlesi eklenerek yurt dışında geçen ve uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan akit ülke ile yapılan sözleşmede özel hüküm bulunması halinde yurt dışında geçen çalışmanın Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilebilmesi için sigortalılık süresinin borçlanılması gerektiği kabul edilmiştir.
Öte yandan, 10.04.1965 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.11.1965 tarihi itibariyle yürürlüğe giren Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesinin uzun vadeli sigorta kollarından olan “Malûllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları (Aylıkları)” başlıklı beşinci bölüme 02.11.1984 tarihinde imzalanıp 05.12.1985 tarihli ve 3241 sayılı Yasayla onaylanıp yürürlüğe giren ek sözleşme ile getirilen sözleşmenin 29. maddesinin 4. bent hükmüne göre, bir kimsenin Türk sigortasına girişinden önce, bir Alman rant sigortasına girmiş bulunması halinde, Alman rant sigortasına giriş tarihi, Türk sigortasına giriş tarihi olarak kabul edileceği açıkça ifade edilmiştir. BU nedenle, ek sözleşmenin 29. maddesinin 4. bendi hükmü uyarınca yurt dışında ilk defa çalışmaya başlanılan tarihin Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Şu duruma göre, karşımıza, aynı konu hakkında bir tarafta iç hukuk alanında kabul edilen bir yasa kuralı diğer tarafta uluslararası sözleşmede yer alan farklı bir düzenleme çıkmaktadır. Bu sorunun normlar hiyerarşisindeki sıralamaya göre çözümlenmesinde kuşku bulunmamaktadır.
2004 yılında Anayasa’nın 90. maddesinde 5170 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucunda, uluslararası temel hak ve özgürlüklere ilişkin sözleşme hükümlerinin iç hukuk hükümleriyle çatışması halinde sözleşmeye öncelik verilmesi esası kabul edilmiştir.
Anayasanın 90/son maddesinde öngörüldüğü üzere; yöntemine göre yürürlüğe konulmuş uluslararası sözleşmeler kanun hükmündedir.
Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, Türkiye Cumhuriyeti ile Almanya Federal Cumhuriyeti arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmesinin 29/4. fıkrasında “Bir kimsenin Türk sigortasına girişinden önce Alman rant sigortasına girmiş olması halinde, Alman rant sigortasına girişi, Türk sigortasına girişi olarak kabul edilir.” düzenlemesi nedeniyle, davacının Alman rant sigortasına giriş tarihinin Türkiye’deki sigortalılığın başlangıcı olarak kabul edilebilmesi için borçlanma işleminin yapılmasına gerek olmadığının kabulü gerekir.” ifadeleri yer almaktadır. Derda AKCAN E-Yaklaşım / Şubat 2017 / Sayı: 290
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.