I- GİRİŞ
4857 sayılı İş Kanunu’nun(1) 74. maddesinde ve Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik(2) maddelerinde süt izni ile ilgili esaslar belirtilmiştir. Bazı işverenlerin işçi talep etmesi halinde süt iznini birleştirerek 1 gün izinli olarak kullanmasının mümkün olup olmayacağı hususunda görüş talep ettikleri görülmektedir. Bu nedenle yazımızda süt izninin birleştirilerek kullanılmasının mümkün olup olmayacağı değerlendirilmektedir.
II- EMZİREN KADINLARIN SÜT İZİNLERİ BİRLEŞTİRİLEREK KULLANDIRILIR MI?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde;
▪ Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verileceği,
▪ Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçinin kendisi belirleyeceği,
▪ Bu sürenin çalışma izninden sayılacağı hususları öngörülmüştür.
Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin;
▪ 4. maddesinde; emziren işçinin; 0-1 yaş arası çocuğunu emzirmekte olan ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren işçi olduğu,
▪ 5. maddenin (f) fıkrasında; emziren işçinin çalışma koşulları, çalışma saatleri gibi stres faktörlerinden koruyucu önlemleri almakla işverenin yükümlü tutulduğu,
▪ 7. maddesinde; işçinin emzirmeye başlama tarihinde işvereni bilgilendireceği,
▪ 9. maddesinde; emziren işçinin doğumu izleyen 6 ay boyunca gece çalıştırılmasının yasak olduğu, 6 aylık süreden sonra gece çalışma yapmasının güvenlik ve sağlık açısından sakıncalı olduğunun hekim raporu ile belirlendiği dönem boyunca da gece çalıştırılmasının yasak olduğu,
▪ 10. maddesinde; emziren işçinin günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılmayacağı,
▪ 14. maddesinde; kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günden toplam birbuçuk saat süt izni verileceği, bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçinin kendisi belirleyeceği ve bu sürenin çalışma izninden sayılacağı hususları öngörülmüştür.
Görüldüğü üzere gerek Kanun gerekse Yönetmelik hükümleri açıkça günde toplam bir buçuk saat süt iznini işçinin kullanacağını belirtmektedir. 0-1 yaşında olan çocuğun anne sütü ihtiyacı nedeniyle bu sürenin günlük kullanılmasının özellikle belirtildiği görülmektedir. Emziren işçi günde 7,5 saatten fazla çalıştırılmayacak, bu çalışma süresinin 1,5 saatini de süt izni olarak kullanacaktır. Emziren işçi ara dinlenmeleri hariç toplamda günlük en fazla 6 saat çalışacaktır.
Gerek Kanun gerekse Yönetmelik emziren işçinin süt iznini hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanma da yetkiyi işçiye vermiştir. İşçi bu yetkisi dışında günlük 1,5 saat süt iznini birleştirerek 1 gün işe gelmeme yönünde işverenden talep de bulunması halinde, her ne kadar Yönetmeliğin 5. maddesinin (f) fıkrasında; emziren işçinin çalışma koşulları, çalışma saatleri gibi stres faktörlerinden koruyucu önlemleri almakla işverenin yükümlü tutulduğu belirtilmişse de Kanun ve Yönetmelikte açıkça günlük ibaresinin yer alması nedeniyle kesinlikle işçinin bu talebi işverenlikçe uygun görülmemelidir.
Örneğin, haftanın 6 günü çalışılan işyerinde emziren işçi günlük 1,5 saat süt iznini haftanın 5 günü kullanmayarak 6. işgünü izinli olmayı talep etmesi, işverenliğin de bu talebini uygun görmesi Kanun ve Yönetmelik hükümleri uyarınca yasal olmayacaktır. Süt izninin günlük kullanılması esastır. İşveren tarafı da bu hususa uymalıdır.
III- SONUÇ
4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde ve Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik maddelerinde süt izni ile ilgili esaslar belirtilmiştir.
Söz konusu maddeler de açıkça bir yaşından küçük çocuklarını emziren işçinin günde toplam 1,5 saat süt izni kullanacağını belirtmesi, günlük ibaresinin özellikle yer alması nedenleriyle işçinin günlük 1,5 saat süt iznini 5 gün kullanmayarak toplamda 7,5 saat yaptığı cihetle 6 işgünü izinli sayılması yönünde talebi yasal olmayacaktır.
Bu itibarla da işçinin süt iznini birleştirme talebi işverenlikçe uygun görülmeyerek günlük kullanılmasını sağlamalıdır.
* İş Müfettişi
(1) 10.06.2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(2) 14.07.2004 tarih ve 25522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.