Daha önce işçiler için SSK'ya, Bölge Çalışma Müdürlüğü'ne, İŞKUR'a ayrı ayrı verilen bildirgeler yerine yeni düzenleme gereğince sadece SGK'ya verilen bildirimler diğerlerinin de yerini tutacak. Ancak işe giriş veya çıkış SGK'ya zamanında bildirilmezse işverene şu anda sadece SGK ceza uyguluyor, yasal değişiklik yapılmazsa ileride Bölge Çalışma ve İŞKUR da ayrı ayrı ceza uygulayabilir

SORU/
Üstadım, 01.08.2009 günü SGK'ya verilen işe giriş ve işten çıkış bildirgeleri Ek-1, Ek-2 ve İŞKUR'un İAB formları yerine geçmeye başladı.
1) Mükellefler şayet bu işlemleri yasal sürede yerine getirmez ise uygulanacak idari para cezası ne kadar olacak?
2) Bu idari para cezası, kuruma ve mahkemeye itiraz etmeden ödenirse peşin ödeme indirimi var mı?
3) Bazı sosyal güvenlik yazarları, bu idari para cezalarında çifte indirimden bahsederken bazıları bu indirimin tek uygulandığından bahsediyor, doğru mu?
4) Mükelleflerin kafası karışık, bu işin gerçek yüzü uygulamada nasıl oluyor?
5) Bu soru bugünlerde size yoğunluklu olarak geliyordur, zira bize de geliyor. Biz, Ali Tezel yazsın da işin doğrusunu bilelim diye bekliyoruz, bu konuyu köşenizde ele alma imkânınız var mı? Ata Atalay

YAZI/
1- SGK'ya yapılan bildirimler yeterli sayılıyor
Ata Bey, çoktandır ele almayı ihmal ettiğim bir konuyu hatırlattığınız için teşekkür ederim. Sizin de ifade ettiğiniz gibi işverenler, muhasebeciler, insan kaynakları elemanları, en çok işçi (çalışan) alındığında veya işten ayrıldığında 4 yere birden bildirmek zorunda kaldıklarından şikâyetçi olurlardı.
Uygulamalara göre işten çıkışlarda;
1- SGK'ya internet üzerinden 10 gün içinde,
2- SGK'ya aylık prim hizmet belgesi ile takip eden ayın 23'üne kadar,
3- İŞKUR'a 15 gün içinde,
4- Çalışma Bakanlığı'na takip eden ayın 15'ine kadar, bildirmek-bildirge vermek gerekmekteydi. Şikâyet konusu olan bu durumda 5838 Sayılı Kanun ile 01.08.2009 gününden itibaren bildirim ikiye düşürüldü. Daha doğrusu SGK'ya yapılan bildirimlerin diğerleri için de geçerli olması, 28 Şubat 2008 günü Resmi Gazete'de yayınlanan 5838 sayı ile aşağıdaki şekilde kanunlaştırıldı:

"Kuruma yapılan bazı bildirimlerin yeterli sayılması

EK MADDE 1- İşverenler tarafından 8'inci, 9'uncu ve 11'inci maddelere göre kuruma yapılan sigortalı ve işyerlerine ilişkin bildirimler; 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun'un 3'üncü maddesi, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu'nun 62'nci maddesi, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nun 48'inci maddesi ve 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 3'üncü maddesi hükümleri uyarınca bakanlık ile ilgili bölge müdürlüklerine ve Türkiye İş Kurumu'na yapılması gereken bildirimlerin yerine geçer.

Ticaret sicili memurluklarınca işyeri tesciline ilişkin kuruma yapılan bildirimlerin dışında, ayrıca bakanlık ilgili bölge müdürlüğüne bildirimde bulunulmaz.

Geçici 20'nci maddede belirtilen sandıklar, kuruma devir tarihine kadar iştirakçilerinin sandıkla ilgilerinin başlama ve sona ermesine ilişkin bildirimlerini en geç on gün içinde kuruma yaparlar.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."

2- Bildirim tek ama ceza maddeleri unutuldu
4857 Sayılı İş Kanunu, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu, 5953 Sayılı Basın-İş Kanunu gibi çalışma mevzuatını düzenleyen kanunlarda, işçi giriş ve çıkışı konusunda bildirgelerin verilmesini öngören hükümlerle, bu bildirgeler verilmezse verilmesi gereken idari para cezaları konusundaki maddeler aynen yerinde durmaktadır. İşte bu nedenle, mesela işçi çıkışını SGK'ya 10 gün içinde (Ek 5 denilen form ile) internet üzerinden bildirmeyen işverene kaç ceza uygulanacaktır konusu tartışmaları devam etmektedir.
Mesela, 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamında çalışmakta olan bir işçiyi işveren, 4857/17 gereğince işten çıkarmış ise 10 gün içinde SGK'ya bildirge edecek ve bu bildirim hem SGK, hem İŞKUR, hem de Bölge Çalışma (Çalışma Bakanlığı) için geçerli sayılacak. Bu tamam da işveren bu işten çıkışı yasal süresi içinde SGK'ya bildirmezse durum ne olacak?

3- SGK'ya yasal bildirim yoksa yasalara göre ceza var.

Sadece bildirim ve bildirgelerin birbirleri yerine geçeceği şeklinde tek maddelik düzenleme yapılırken her kanunda ayrı ayrı zikredilen idari para cezaları konusunda bir düzenleme olmadığından, işveren işçi bildirimlerini SGK'ya yasal süresi içinde yapmazsa her bir yasaya göre ayrı ayri idari para cezası uygulanması gerekir. Ancak burada bildirim süreleri hakkında sorun var.

İşveren mesela işçi çıkışını;
- 10 gün içinde SGK'ya Ek 5 formuyla yapmazsa SGK'dan ceza alır.
- 15 gün içinde İŞKUR'a İAB (İşten Ayrılma Bildirgesi) formuyla yapmazsa İŞKUR'dan ceza alır.
- Takip eden ayın 15'inci gününe kadar Ek 1 formuyla Çalışma Bakanlığı'na bildirmezse ceza alır.

Görüldüğü gibi cezaların uygulanmasının şartları her kanunda farklı. Aynı işveren SGK'ya 10 gün içinde Ek 5 formuyla bildirmez ama 15 gün içinde İŞKUR'a İAB ile bildirebilir veya yasal süresi içinde Çalışma Bakanlığı'na Ek 2 formuyla bildirebilir ki yasal anlamda sadece SGK ceza uygulayabilir.

4- Uygulamada sadece SGK ceza uyguluyor

Burası Türkiye, yasalar farklı, uygulamalar farklıdır. Mesela, Çalışma Bakanlığı veya Bölge Çalışma Müdürlükleri Ek 1 ve Ek 2 konusunda bir iş müfettişi raporu olmaksızın idari para cezası uygulamasına 2001 yılına ait bir genelgeyle son vermişlerdir. O halde, işçi giriş ve çıkışını Ek 1 ve Ek 2 ile SGK'ya 10 gün içinde bildirmezseniz bu taraftan size bir ceza gelme ihtimali yok. Fakat, işyerinizde bir iş müfettişi inceleme yapar ve Ek 1 ve Ek 2'ler konusunda ne SGK'ya ne de kendilerine bildirim olmadığını raporlaştırırsa idari para cezası gelebilir ki bu da çok küçük bir ihtimal.

İŞKUR ise bu konuda hâlâ sessiz. Normal şartlarda 4447 Sayılı Kanun gereğince işsizlik ödeneğine hak kazanacak şekilde işinden ayrılanlar için 15 gün içinde İŞKUR'a İAB verilmelidir ama SGK'ya 10 gün içinde Ek 5 formuyla işten çıkışı bildirirseniz İAB vermenize gerek yoktur. Fakat, SGK'ya 10 gün içinde Ek 5 formuyla işçi çıkışı bildirilmemiş ve aynı zamanda 15 gün içinde İAB ile İŞKUR'a da bildirilmemişse yasal olarak İŞKUR size 4447 Sayılı Kanun gereğince idari para cezası uygulamak zorundadır. Fakat, bu konuda İŞKUR sessizce beklemekte, ceza uygulamasını geciktirmektedir.

SGK ise kesinlikle ceza uygular. İşten çıkış konusunda Ek 5 formu ile internet üzerinden SGK'ya işçi çıkışı bildirilmemiş ise 5838 Sayılı Kanun gereğince işverene bir asgari ücret tutarında ceza uygulanır hem de otomatik olarak ceza gönderilir. 5510 Sayılı Kanun'un 102'nci maddesine göre de, "İdari para cezalarının, SGK'ya itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, idari para cezasına karşı yargı yoluna başvurma hakkını etkilemez. Ancak SGK'ca veya mahkemece kurum lehine karar verilmesi halinde, daha önce tahsil edilmemiş olan dörtte birlik ceza tutarı, bilahare gecikme zamlarıyla birlikte tahsil edilir".

5- Bazı bildirimler devam ediyor
Birçok kişinin kafasındaki soruları da kısa kısa cevaplandırmak yerinde olur.

Kaldırılanlar
- Bölge Çalışma'ya verilen işyeri bildirgesi
- Ek 1 ve Ek 2
- İŞKUR'a İAB

Devam edenler
- 01.08.2009 tarihinden sonra işten ayrılan sigortalılar için on günlük süre dolmadan aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş olsa dahi sigortalı işten ayrılış bildirgesi (Ek 5) SGK'ya verilecek.

- İŞKUR'a aylık işgücü çizelgesine ilişkin bildirimler işverenler tarafından verilmeye devam edilecek.

- Bölge Çalışma'ya iş kazası bildirimleri devam edecek.

KISALAR/

Bağ-Kur'dan sonra SSK'da 3.5 yılı tamamlayın

20.09.1969 doğumluyum, 09.02.1987 tarihinde SSK girişim var. Şu an itibarıyla ödediğim prim gün sayısı 3950 ve ayrıca 4 yıl, 7 ay, 17 gün Bağ-Kur'luluğum mevcut. 2007 sonunda Bağ-Kur'dan çıktım, 2008'in 6'ncı ayından bugüne kadar SSK'lıyım ve hâlâ işe devam ediyorum. Sekiz aylık askerlik borçlanmasını da ödedim. Bu durumda, ben kaç yıl daha prim ödeyeceğim ve kaç yaşında emekli maaşı almaya başlayacağım. Hasan Karaduman

Verdiğiniz bilgilere göre, askerden önce 18 yaşında işe girmişsiniz ve 5497 gününüz var. Buna göre, Bağ-Kur'dan sonra SSK'ya 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeme süresini tamamlarsanız 50 yaşında (20.09.2019 günü) SSK'dan emekli olmaya hak kazanırsınız. Askerlik sürenizi ödemeniz gerek yoktu.

Emekli aylığı kaybınız 284 lira

Ali Bey, çokuluslu şirketlerde yüksek maaşlarla çalışmama rağmen bana bağlanan emekli maaşım kanaatime göre çok az. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun internette bulunan sayfasında benim ödenmiş toplam primlerim 7182 gün olarak gözükmesine rağmen bana 6833 gün üzerinden maaş bağlanmış. Bana yardımlarınızı rica eder, sizlere hayırlı günler dilerim. Şerif Güder

Şerif Bey, verdiğiniz sicil numarasına göre 7182 gün görünüyor ama mükerrerlikler sebebiyle bazı aylar 30'dan, bazı yıllar 360'dan fazla gün gösteriyor. Sosyal güvenlikte aylar 30 ve yıllar 360 günden fazla olamaz. Bu nedenle gün sayınızda hata yok. Emekli aylığınıza gelince; evet ücretleriniz hep çok yüksekmiş ve emekli aylığınız da tavana yakın 15125 göstergeden bağlanmış. Aldığınız emekli aylığı da 752 lira aylık, 30 lira ek ödeme olarak toplam 782 lira. Tavandan 6833 günle emekli olmuş bir kişi bugün emekli olsa alacağı emekli aylığı 1066 lira olurdu. Aradaki tek fark, sizin emekli olduğunuz 2000 yılı ile bugünkü yıllar arasında size verilmeyen ülkenin büyüme oranıdır. Bugünlerde Çalışma Bakanlığı'nın gündeme getirmeye çabaladığı "İntibak Kanunu" çıkarsa her ay size verilmesi gerektiği halde verilmeyen 284 liralarınızı alabilirsiniz.

http://www.haberturk.com/HTYazi.aspx?ID=5325