Kooperatif yönetim kurulu üyelerinin, seçildikleri tarihten itibaren bir ay içinde, görevlerinin sona ermesinden itibaren bir ay içinde, bu görevlerine devam etmeleri halinde, sonu (0) ve (5) ile biten yıların en geç Şubat ayı sonuna kadar mal bildirimi vermemeleri veya bu kişilerin mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduğunda ek mal bildirimi vermemeleri durumunda, kooperatifin denetiminden sorumlu Bakanlığın yetkili teşkilatı tarafından (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın denetimi altındaki kooperatifler için yetkili teşkilat kooperatif merkezinin bulunduğu yerdeki Ticaret İl Müdürlüğüdür) ihtarda bulunulur.

Bu ihtarın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde mazeretsiz olarak bildirimde bulunmayan kooperatif yönetim kurulu başkan ve üyeleri, üç aya kadar hapis cezasıyla karşılaşırlar (3628 sayılı Kanun, md. 10).

Kooperatif yönetim kurulu üyelerinin, belirlenen durumlarda mal bildiriminde bulunmamış olmaları onların cezalandırılması için tek başına yeterli değildir. Suçun oluşabilmesi için bu kişilerin, bildirimlerin verileceği merciler tarafından bir ihtarla yazılı olarak da uyarılmaları gerekir. Bu ihtara rağmen yönetim kurulu üyelerinin mazeretsiz olarak tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde bildirimde bulunmamaları halinde, suç oluşur.

Nitekim Yargıtay 19.Ceza Dairesinin, 24.03.2016 tarih ve  E.2015/4775, K.2016/13782 sayılı Kararı’nda özetle; 3628 sayılı Kanun’un 10/1. maddesinde düzenlenen suçun oluşabilmesi için, aynı Kanun’un 6. maddesinde belirtilen süreler içinde mal bildiriminde bulunmayanlara bildirimin verileceği mercilerce yazılı olarak Tebligat Kanunu hükümleri uyarınca ihtarda bulunulması ve ihtarın tebliğinden itibaren de otuz gün içinde mal bildiriminde bulunulmaması gerektiği, belirtilmiştir.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 75. maddesinde; Kanun maddesinde öngörülen hapis cezasının yukarı sınırı altı ayı aşmayan suçların failinin; hapis cezasının aşağı sınırının karşılığı olarak her gün için otuz Türk Lirası üzerinden bulunacak miktarı, soruşturma giderleri ile birlikte, Cumhuriyet savcılığınca yapılacak tebliğ üzerine on gün içinde ödediği takdirde hakkında kamu davası açılmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun’da aksi belirtilmeyen hallerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olmayan hapis cezalarına, “süreli hapis cezası” denir (TCK, md. 49). Dolayısıyla, kanun maddesinde hapis cezasının alt sınırı belirtilmemiş ise bu süre bir aydır. Bu çerçevede, yetkili mercilerin ihtarı üzerine, mazereti olmaksızın mal bildiriminde bulunmayan yönetim kurulu üyelerine, Cumhuriyet Savcılığınca tebligat yapılacak, bu tebligatta (30 gün × 30 TL) 900 TL ile soruşturma giderlerinin 10 gün içinde ödenmesi talep edilecek, söz konusu tutarın Devlet’e ödenmesi üzerine Cumhuriyet Savcılığı’nca kamu davası açılmayacak, aksi takdirde ise bu kişilerin üç aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaları için kamu davası açılacaktır.  

Öte yandan, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 45. maddesine göre, kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarını her hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde ve en az yılda bir defa yapmaları zorunludur. Kooperatiflerin genel kurul toplantılarına, toplantının kanunlara, ana sözleşmeye ve gündeme göre yürütülmesini denetlemek amacıyla denetimden sorumlu olan Bakanlıklarca, Bakanlık temsilcisi görevlendirilmektedir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 21.03.2017 tarih ve 2017/1 sayılı Genelgesi’nin 16. maddesinde; toplantının açılışını müteakiben, temsilcinin mal bildirimi zorunluluğu hakkında bu genelgenin 2 no.lu ekinde yer alan açıklamayı yapacağı hüküm altına alınmıştır. Buna göre; Bakanlık temsilcisi, 3628 sayılı Kanun hükümleri gereği, yönetim kurulu üyelerinin; üyeliğe seçim, üyelikten istifa ve üyelik süresinin sona ermesinden itibaren 1 ay içinde ve varsa genel müdürlerin göreve giriş için gerekli belgelerle birlikte ve görevden ayrılma tarihini müteakip bir ay içinde, yine sonu (0) ve (5) ile biten yıllarda ve mal bildiriminde bir artış olduğunda Valiliğe (Ticaret İl Müdürlüğü) mal bildiriminde bulunmaları gerektiğini, aksine davranışın cezai sorumluluğu icap ettirdiğini bildirecektir. Özkan Arslan E-Yaklaşım / Ağustos 2017 / Sayı: 296

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.