Fazla mesai ücreti; haftalık 45 saatin aşılması sonucunda, brüt ücret üzerinden hesaplanan saatlik ücretin 0,5 katının alınması ile elde edilen ücretin temel ücrete ilave edilmesi suretiyle ödenir. Örnek bir olay üzerinden konuyu izah edersek; aylık 2.000 TL brüt ücretle çalışan işçinin haftalık çalışma süresinin 50 saat olduğunu farz edelim, bu durumda işçinin haftalık 5 saat fazla mesai yaptığı ve bu mesaisi karşılığında (2.000/225=8,88 TL) saatlik ücret, (8,88x0,5= 4,44 TL) fazla mesai saat ücreti ve nihayet (4,44x5= 22,22 TL) ücretin fazla mesai ücreti olarak 2.000 TL üzerine ilave edilerek ödenmesi gerekmektedir.  Uygulamada işçiye prim ödemesinin de yapıldığı bir çalışma sisteminde fazla mesai ücretinin ödenmesine gerek bulunmadığı, çünkü zaten işçinin fazla çalıştığı sürelerin prim ödemeleri ile karşılandığı gibi düşünce yer almaktadır. Ancak Yargıtay kararlarında, fazla çalışma ücreti alacağı ile prim alacaklarının birbirinden bağımsız alacaklar olduğu, işçiye prim ödendiğinden bahisle fazla çalışma ücretinin ödenmemesinin hatalı olacağı kabul edilmektedir(3). Bu kabulden sonra fazla mesai ücretleri ile prim ödemelerinin hangi esaslar doğrultusunda ödenmesi gerektiği konusunda Yargıtay uygulamasına bakıldığında, yüksek yargı 2010 yılından itibaren verdiği bazı kararlarda, işyerinde satış primi uygulanmasının olması durumunda ödenen primlerle fazla çalışmaların karşılığının ödenip ödenmediğinin belirlenmesi gerektiği, şayet ödenen primlerin fazla çalışmaları tam olarak karşılamaması durumunda aradaki farkın ödetilmesi gerektiğini kabul edilmekte idi(4). Ancak 2015 yılından itibaren ise fazla mesai ile prim alacaklarının karşılaştırılması uygulamasından genel olarak vazgeçmiş ve prim uygulamasının varlığı halinde fazla çalışmanın zamsız kısmının ödendiği ve hesaplamanın sadece % 50 kısmına göre yapılması gerektiği yönünde kararlar verilmiştir. Nitekim örnek bir Karar’da; “fazla mesai ücreti hesaplanırken; davacının almış olduğu prim miktarı dikkate alınmadan, haftalık fazla mesai saati normal ücretin %150’si ile çarpılmak suretiyle hesaplama yapılmış olması hatalıdır. Yapılacak iş davacının almış olduğu primin, yapmış olduğu fazla mesailerin karşılığında alacağı zamlı ücretin zamsız kısmını karşıladığı kabul edilerek, fazla mesai saati normal ücretin %50’si ile çarpılmak suretiyle çıkacak sonuca göre karar verilmelidir.” şeklinde sonuca gidilmiştir(5). Yukarıda verdiğimiz örnek olay üzerinden konuyu değerlendirirsek; aylık 2000 TL brüt ücretle çalışan işçinin haftalık çalışma süresinin 50 saat olduğu ve işçiye her hafta belirli tutarlarda prim ödemesi yapıldığı varsayıldığında, işçinin haftalık 5 saat fazla mesai yaptığı, bu 5 saat mesaiye ilişkin zamsız kısmın ücretinin ödenen primlerle karşılandığı, dolayısıyla yalnızca %50 zamlı kısma ilişkin yani (5 saat x %50= 2,5 saat)’e ilişkin ücretin, (2,5 x 4,44 fazla mesai ücreti = 11,1 TL) brüt ücrete ilave edilerek ödenmesi gerektiği kabul edilmelidir. Ufuk Yola Yaklaşım / Mayıs 2017 / Sayı: 293

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti./ www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.