Yatırım teşvik sistemimizin temelinde Haziran 2012'de yayımlanan 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) var. Bu BKK ile yatırım teşvik sistemimizde oldukça önemli adımlar atıldığını söylemek mümkün. Özellikle sisteme ilk defa sokulan "Öncelikli ve Stratejik Yatırımların Teşviki" mekanizmalarının bu yeni teşvik sisteminin en dikkat çeken noktaları olduğunu belirtelim. Teşvik sisteminde geçtiğimiz dört yıllık dönemde karşımıza şöyle bir tablo çıktı; BKK ile tespit edilen ağır şartlar nedeniyle "stratejik yatırım" olarak tespit edilerek belgeye bağlanabilen yatırımlar 20-25 adet civarında kaldı ve bu nedenle öncelikli yatırım konuları zaman içerisinde yatırımcıların talepleriyle sürekli artırılarak iki katından fazla sayıya ulaştı. Özetle, 2012'den bugüne Türkiye'nin imalat ve ihracat kapasitesini artırmak için özendirilmek istenen yatırım konuları açısından "öncelikli yatırımlar" anahtar bir öneme kavuşmuş durumda.

Düşük tasarruf oranına ve yüksek doğrudan uluslararası sermaye ihtiyacına sahip Türkiye için mevcut yatırım teşvik modelinin -özellikle stratejik yatırımlar bağlamında- yeterli esnekliğe sahip olmadığı ve daha esnek bir modelle çok büyük uluslararası yatırımların da Türkiye'ye yönlendirilebileceği başta Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) tarafından olmak üzere dile getirilmekteydi.

2 Ağustos'ta TBMM'ye sunulan "Türkiye Varlık Fonu Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişikilik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı" bu konuda devrimsel bir madde tasarısını da bünyesinde barındırıyor. Konunun ayrıntılarına bakalım…

TASARI NASIL BİR MODEL GETİRİYOR?

Tasarı ile son derece esnek bir teşvik sistemine geçildiğini söylemek mümkün. Belirtmemizde yarar var, yasalaşırsa bu Tasarı yatırım teşvik tarihimiz için çok önemli bir kilometre taşı olacak.

Tasarı'ya göre Bakanlar Kurulu, yatırımcıların Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) tarafından desteklenmesine karar verilen yatırımları için -yine Tasarı ile tespit edilen- çok önemli desteklerin bir kısmından veya tamamından yararlanma imkanını tanıyabilecek. Özetle, EKK tarafından tespit edilen her bir yatırım alanı için Bakanlar Kurulu esnek ve özel bir teşvik mekanizması yaratabilecek. Altını çizelim, atılacak bu adım teşvik sistemimiz için devrimsel bir öneme sahip.

BAKANLAR KURULU YATIRIMCIYI HANGİ TEŞVİKLERDEN YARARLANDIRABİLECEK?

Tasarı ile bu konuda Bakanlar Kurulu'na muazzam bir hareket alanı verildiğini söylemek mümkün.

Buna göre Bakanlar Kurulu;                     

• Kurumlar vergisi oranını %100'e kadar indirimli uygulatmaya ve yatırıma katkı oranını %200'ü geçmemek üzere belirlemeye veya yatırımın işletmeye geçmesinden itibaren 10 hesap dönemine kadar, yatırımdan elde edilen kazançla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi istisnası tanımaya,
• Şu an sadece 6. Bölge illeri için uygulanabilen, istihdam edilen çalışanlar bakımından "gelir vergisi stopajı" teşvikinden yararlandırmaya
• Gümrük vergisi muafiyeti tanımaya,
• Hazine taşınmazlarıyla ilgili 49 yıl süreyle bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesine ve yatırımın tamamlanması ve öngörülen istihdamın 5 yıl sağlanması şartıyla Hazine taşınmazının talep edilmesi halinde bedelsiz devredilmesine,
• Yatırımcının 10 yıla kadar sigorta primi işveren hissesinin karşılanmasına,
• İşletme döneminde yatırıma ilişkin enerji tüketim harcamalarının %50'sine kadarının en fazla 10 yıla kadar karşılanmasına,
• Sabit yatırım tutarının finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar faiz veya kâr payı desteği ya da hibe desteği sağlanmasına,
• Yatırım için özel önem taşıyan belirlenen sayıda her bir nitelikli personel için 5 yılı geçmemek üzere, asgari ücretin aylık brüt tutarının 20 katına kadar ücret desteği verilmesine,
• Yatırım tutarının %49 unu geçmemek üzere ve edinilen payların 10 yıl içerisinde halka arz veya yatırımcıya satış şartıyla yatırıma ortak olunmasına

karar verebilecek ve saydığımız bu desteklerden bir veya birden fazlasını yatırmcıya  uygulatabilecek. Kısaca belirtelim, Bakanlar Kurulu yetkisinde verilecek bu teşvik unsurları şu an yürürlükte olan teşvik sisteminin fazlasıyla ötesinde.

YATIRIM KONUSU ÜRÜNE ALIM GARANTİSİ GELİYOR!

Yatırımcılara sağlanan imkanlar yukarıda belirttiklerimizle de sınırlı değil. Proje bazlı yatırım konusu ürüne, süresi ve miktarı Bakanlar Kurulunca belirlenecek "alım garantisi" verilmesi de mümkün olacak. Ayrıca projenin gerekli kıldığı hallerde Bakanlar Kurulu Karan ile her türlü altyapı yatırmının yapılması da ihtimal dahilinde.

YATIRIMCININ BÜROKRATİK YÜKÜ SIFIRLANACAK

Malum ulusal ve uluslararası yatırımcıların en büyük şikayetlerinin başında Türkiye'deki bürokratik süreçlerdeki çok başlılık ve karmaşıklık geliyor. Yatırımcı çoğu durumda yatırımı için ruhsat, lisans, izin vb. peşinde aylarını hatta yıllarını harcamak durumunda bile kalabiliyor. Bu durumun, yatırım çekme bakımından ülkemizin rekabetçiliğini oldukça zayıflattığı aşikar.

Tasarı' ya göre Bakanlar Kurulu EKK tarafından tespit edilen ve yukarıda belirttiğimiz imkanlardan yararlanabilecek yatırımlarla ilgili olarak diğer kanunlarla getirilen izin, tahsis, ruhsat, lisans ve tesciller ile diğer kısıtlayıcı hükümler için de istisna getirebilecek. Bu sayede yatırımcı çok büyük bir yasal ve idari bürokratik yükten de kurtulmuş olacak.

SIRADA NE VAR?

Türkiye'nin yatırım cazibesini -hem ulusal hem de uluslararası yatırımcı nezdinde- artırmak için teşvik sistemi üzerinde yapılması planlanan bu değişikliklerin muazzam olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Tasarı'nın yasalaşması halinde -EKK tarafından tespit edilecek yatırımlar için- bünyesinde kuvvetli teşvik unsurları belirlenmiş, üretilecek ürün için alım garantisi verilmiş ve izin/ruhsat/lisans vb. süreçleri tamamlanmış ve adeta terzi elinden çıkmış bir "teşvik paketleri dönemi" yaşamaya başlayacağız.

Sırada, bu paketin ulusal ve uluslarası tüm yatırımcılara anlatılması ve yatırımların Türkiye'ye çekilmesi var. Tanıtım konusunda sadece Hükümet ve Devlet'e değil; ekonomik alanda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, iş dünyası ve medya başta olmak üzere herkese çok önemli görevler düşüyor. Emrah Akın/http://www.kpmgvergi.com

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.