Skip to content

Narrow screen resolution Wide screen resolution Auto adjust screen size Increase font size Decrease font size Default font size default color brick color green color
5510 SAYILI KANUNUNA GÖRE FİİLİ HİZMET NEDİR PDF Yazdır e-Posta
04 Ağustos 2016

Image

Yönetmelikle birlikte yazı dizimizde fiili hizmeti okurlarımıza açıklıyoruz.

Yönetmelik, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi işyeri, işveren, kamu idareleri ve sigortalılar açısından fiili hizmet süresi zammı uygulamasına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından 5510/ 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan ve aşağıdaki tablonun birinci sütunundaki işler yada işyerlerinde çalışan ve ikinci sütunda belirtilen işleri yaparak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalılar yararlandırılır.

 

Kapsamdaki İşler/İşyerleri

Kapsamdaki Sigortalılar

Eklenecek Gün Sayısı

1) Kurşun ve arsenik işleri

1) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işlerinde çalışanlar.

2) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işlerinde çalışanlar.

3) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işlerinde çalışanlar.

 

 

 

 

60

 

 

 

 

 

4) Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işlerinde çalışanlar.

90

2) Cam fabrika ve atölyeleri

1) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işlerinde (bu işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar.

2) Eritme işlerinde (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde) çalışanlar.

3) Ateşçilik işlerinde çalışanlar.

4) Üfleme işlerinde (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde) çalışanlar.

5) Basınçla yapılan cam işlerinde (cam tazyiki işleri) çalışanlar.

6) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işlerinde (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde) çalışanlar.

7) Camı fırın başından alma işlerinde çalışanlar.

8) Yayma fırınlarında düzeltme işlerinde çalışanlar.

9) Traş işlerinde çalışanlar.

10) Asitle hak ve cilâlama işlerinde çalışanlar.

11) Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işlerde (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde) çalışanlar.

12) Pota ve taş odalarında görülen işlerde çalışanlar.

60

3) Cıva üretimi işleri sanayii

1) Cıva izabe fırınlarında görülen işlerde çalışanlar.

2) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işlerde çalışanlar.

90

4) Çimento fabrikaları

1) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işlerinde çalışanlar.

2) Otomatik fırınlarda pişirme işlerinde çalışanlar.

3) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işlerinde (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde) çalışanlar.

60

5) Kok fabrikalarıyla termik santraller

1) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işlerinde çalışanlar.

2) Kimyasal arıtma işlerinde çalışanlar.

3) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işlerinde çalışanlar.

4) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işlerinde çalışanlar.

5) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar.

6) Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işlerinde çalışanlar.

60

6) Alüminyum fabrikaları

1) Alüminyum oksit üretimi işlerinde çalışanlar.

2) Alüminyum bronzu hazırlama işlerinde çalışanlar.

3) Alüminyum madeni üretimi işlerinde çalışanlar.

60

7) Demir ve çelik fabrikaları

1) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işlerinde çalışanlar.

2) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işlerinde çalışanlar.

3) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işlerde çalışanlar.

4) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işlerinde çalışanlar.

5) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işlerinde çalışanlar.

90

8) Döküm fabrikaları

1) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar.

2) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işlerinde çalışanlar.

3) Maden eritme ve dökme işlerinde çalışanlar.

60

9) Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler

1) Asit için hammaddelerin hazırlanması işlerinde çalışanlar.

2) Asidin yapılma safhalarındaki işlerinde çalışanlar.

3) Baca gazlarından asit elde edilmesi işlerinde çalışanlar.

90

10) Yeraltı işleri 

Maden ocakları (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar.

180

11) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler

Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde çalışanlar.

90

12) Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler

1) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20-35 metreye kadar derinlik veya 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar.

60

2) Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar.

3) Dalgıçlık işinde çalışanlar.

90

13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde

Subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar.

90

14) Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında

Asaleti onaylanmış olmak şartıyla adaylıkta geçirilen süreler dahil polis, komiser yardımcısı, komiser, baş komiser, emniyet amiri, emniyet müdürleri ile bu ve daha yukarı maaş ve derecelerdeki emniyet mensupları, Milli İstihbarat Teşkilâtı mensupları.

90

15) İtfaiye veya yangın söndürme işleri

Yangın söndürme işlerinde çalışanlar.

60

16)  Basın ve gazetecilik mesleğinde

Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar.

 

90

17)  Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle; Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda haber hizmetinde fiilen çalışanlar.

 

90

18)  Türkiye Büyük Millet Meclisi

Yasama organı üyeleri ile dışarıdan atanan bakanlar.

 

90

Yukarıdaki tablonun (13/TSK) ve (14/EGM/MİT) numaralı sıralarında belirtilen çalışmalardan dolayı fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlanılabilmesi için çalışmanın ilgili kamu idaresinde ve belirtilen kadro ve unvanlarda geçmesi , (18/TBMM) numaralı sırasında belirtilen çalışmalardan dolayı ise yasama organı üyesi olması veya bakan olarak görev yapması yeterlidir.

TABLODAKİ FİİLİ HİZMETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Sigortalıların fiili hizmet süresi zammından yararlanabilmeleri için, yukarıdaki tablo da  yer alan işyeri ve işlerde;

Ø  Fiilen çalışarak söz konusu işlerin risklerine maruz kalmaları,

Ø  Bu sürelere ait çalışılan prim ödeme gün sayıları ile 5510/ 81 inci maddesinde belirtilen prim  tutarları yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan prim belgesi ile SGK’na bildirilir. 

Ø  Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kollarına tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılır.

Ø  Bunların dışında  kısa vadeli sigorta kollarına tabi çalışanlarla sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılmaz.

Ø  Kontrol, denetim ve idareciliğin gerektirdiği gözlem ve benzeri amaçlarla kısa süreli çalışmalar, bu işlerin fiilen yapılmayıp işin yönetim görevinin yapılması ile birinci fıkrada yer alan tablodaki işleri yapmakla birlikte işin otomasyonla yapılması, ileri teknolojilerin kullanılması gibi sebeplerle riskin ve zararlı faktörlerin etkilerinin ortadan kalktığı durumlarda sigortalılar fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılmaz.

Ø  Fiili hizmet süresi zammı kapsamına tabi işyerlerinde ve işlerde çalışmadığı halde, söz konusu işyerleri ve işler kapsamında gösterilmek suretiyle fiili hizmet süresi zammından yararlandığı tespit edilenlerin bu süreleri iptal edilir.

SGK DENETİM YAPAR

SGK, işyerlerinin  5510/ 40 ıncı maddesinde öngörülen fiili hizmet süresi zammı kapsamında olup olmadığının tespiti amacı ile işverenlerden uygun görülen bilgi ve belgeleri ister.

Sigortalılarla işyerlerinin fiili hizmet süresi zammı kapsamında olup olmadıkları hususunda ortaya çıkan uyuşmazlıklar, ÇSGB  İş Müfettişleri veya İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce görevlendirilen kişilerce ilgili işyerinde yapılan inceleme sonucunda düzenlenen rapor esas alınarak çözümlenir. SGK’ca  bu fıkra gereğince ÇSGB yapılan yazılı inceleme taleplerinde, konu ile ilgili SGK  görüşü de belirtilir. ÇSGB  yapılan inceleme, işyerinin ve işin, yukarıdaki tablo da  yer alan  nitelikleri belirtilen kapsamda olup olmadığı ile sigortalının bu işyeri ve işte fiilen çalışıp çalışmadığı hususlarını kapsar. Söz konusu inceleme, işyerinin ve işin niteliği dikkate alınarak, SGK, ÇSGB  ilgili birimleri veya ilgili kamu idarelerinde konusunda uzman personelin katılımı ile müşterek yapılabilir.

Yukarıdaki yer alan tablonun (1) ila (9) numaralı sıralarında belirtilen işyerlerinin 5510SS ve GSS Kanun kapsamında değerlendirilebilmesinde; bu işyerlerinde seri ve sürekli üretim yapılması ve bir grup işçinin çalışması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.

SGK gerekli görmesi halinde, fiili hizmet süresi zammı ile ilgili olarak yapılan şikayet ve ihbarlar da bu madde gereğince sonuçlandırılır.

Sigortalıların 5510/ 40 ıncı maddesinde sayılan işler yada işyerlerinde fiili hizmet süresi zammı uygulamasından yararlandırılıp yararlandırılmayacağı hususları SGK  denetim ve kontrolle görevli memurları aracılığıyla inceleme yaptırılarak tespit edilebilir.

FİİLİ HİZMET PRİM ORANLARI NEDİR?

Fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işlerde çalışan sigortalılardan tahsil edilecek malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi;

a) Kanunun 4 -1(a/SSK) bendine tabi olanlardan;

1) 60 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 12 işveren hissesi olmak üzere % 21,

2) 90 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 12,5 işveren hissesi olmak üzere %21,5,

3) 180 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 14 işveren hissesi olmak üzere % 23,

b) Kanunun 4 -1(c/KAMU GÖREVLİLERİ) bendine tabi olanlardan;

1) 60 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 14,33 işveren hissesi olmak üzere % 23,33

2) 90 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 16 işveren hissesi olmak üzere % 25,

3) 180 gün ekleneceklere % 9 sigortalı, % 21 işveren hissesi olmak üzere % 30,

oranında tahsil edilir.

Kanunun 4 -1(a/SSK) bendine tabi çalışanların ay içerisinde geçen çalışmalarının gün sayısı dikkate alınmak suretiyle, günlük prime esas kazanç ile bu kapsamda çalışılan gün sayısı çarpımı üzerinden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim tutarı karşılığı hesaplanır.

Kanunun 4 -1(c/KAMU GÖREVLİLERİ) bendine tabi çalışanların prime esas kazancına; 60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde %3,33, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde %5, 180 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde %10 oranı uygulanarak fiili hizmet süresi zammı prim tutarı hesaplanır. Ay içerisinde tam çalışmayanların ise süreleri orantı kurularak hesaplanır.

BİLDİRİM ESASI NEDİR?

İşverenlerce, Kanunun 4 -1(a/SSK) bendi kapsamındaki sigortalıların fiili hizmet süresi zammına ait çalışmaları, SİY ekindeki aylık prim ve hizmet belgesiyle SGK  belirlenen sürede verilir. Günlük çalışma süresinin bir bölümünde fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işlerde çalışan sigortalılar, ay içinde bu nitelikteki işlerde geçen çalışma saatleri toplamının günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunacak gün üzerinden bildirilir.

Kamu idarelerince, Kanunun 4 -1(c/KAMU GÖREVLİLERİ) bendi kapsamındaki sigortalıların fiili hizmet süresi zammına ait çalışmaları, SİY ekindeki aylık/yıllık fiili hizmet süresi zammı prim belgesiyle SGK belirlenecek sürede verilir. Günlük çalışma süresinin bir bölümünde fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki işlerde çalışan sigortalıların, ay/yıl içinde bu nitelikteki işlerde geçen çalışma saatleri toplamının günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunacak gün üzerinden, maddede belirtilen miktarlarda verilen süreyle orantılı olarak hesap edilerek bildirilir.


FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMININ DEĞERLENDİRME ESASI NEDİR?

Tabloda belirtilen işyeri ve işlerde Kanunun 4 -1 (a) ve (c) bentleri kapsamında çalışarak söz konusu işlerin risklerine maruz kalan sigortalıların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için karşılarında gösterilen gün sayıları, fiili hizmet süresi zammı olarak eklenir. 360 günden eksik sürelere ait fiilî hizmet süresi zammı ise 360 gün için eklenen fiili hizmet süresi zammı ile orantılı olarak belirlenir.

 

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları uygulamasında, yukarıda  yer alan tablonun;

a) (1) ila (9), (11), (12) ve (15) ilâ (18) inci sıralarında yer alanlar için 5  yılı geçmemek,

b) (13) ve (14) üncü sıralarında yer alanlar için 8 yılı geçmemek,

c) (10) uncu sırasında yer alanlar için herhangi bir sınırlama yapılmamak,

üzere, birinci fıkraya göre hesaplanan fiili hizmet süresi zammı prim ödeme gün sayısına eklenir.

 

 

Kapsamdaki İşler/İşyerleri

Prim Ödeme Gün Sayısına Ekleme

1) Kurşun ve arsenik işleri

  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

5 yıl

2) Cam fabrika ve atölyeleri

  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

5yıl

3) Cıva üretimi işleri sanayii

  

5yıl

4) Çimento fabrikaları

  
 

5 yıl

5) Kok fabrikalarıyla termik santraller

  
 
 
 
 

5 yıl

6) Alüminyum fabrikaları

  
 

5yıl

7) Demir ve çelik fabrikaları

  
 
 
 

5yıl

8) Döküm fabrikaları

  
 

5yıl

9) Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler

  
 

5yıl

10) Yeraltı işleri 

sınır yok

11) Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler

5 yıl

12) Su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler

  
 

5 yıl

13) Türk Silâhlı Kuvvetlerinde

8 yıl

14) Emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında

8 yıl

15) İtfaiye veya yangın söndürme işleri

5yıl

16)   Basın ve gazetecilik mesleğinde

  

5 yıl

17)  Türkiye Radyo Televizyon Kurumu

  

5yıl

18)   Türkiye Büyük Millet Meclisi

  

5yıl

 

Vedat İlki

 

http://www.alitezel.com/index.php?sid=yazi&id=8465

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.
 
[ Geri ]

SON HABERLER