Amortisman ve devreden katma değer vergisi uygulamaları ilgili kanunların işletmelere vermiş olduğu haklardandır. İşletmelerin faaliyetlerine devam ettiği sürece bu uygulamalardan yararlanabileceği açıktır. Burada önemli olan nokta işletmelerin faaliyetlerine devam edip etmediği hususudur. Dolayısıyla devir, birleşme ve tür değişimi olaylarının herhangi birinde faaliyetin son bulup bulmayacağı anlamlarına gelen bir durum varsa bunun tespit edilmesi gerekmektedir.

Bu tespite ulaşabilmek için öncelikle devir ve birleşme arasındaki ayrımlara dikkat edilmelidir. Esasında devir ile birleşme birbirine çok benzer uygulamalar olmakla birlikte devir vergi kanunlarına göre birleşmenin özel bir türüdür. Dolayısıyla vergisel açıdan da farklı sonuçlar doğuran bir uygulamadır. Birleşme için tasfiye hükümleri geçerliyken, kanunda ayrı bir maddede düzenlenen devir için farklı hükümler mevcuttur. Bunlardan en belirgini birleşme işlemi sonunda  birleşme karı üzerinden vergilendirme yapılırken, devir işlemi sonunda gerekli şartlar sağlandığı takdirde vergilendirme yapılmamaktadır.

Birleşme nedeniyle infisah eden kurumlar tasfiye durumuna girerler ve böylece birleşen kurum faaliyetlerine devam edemeyeceği için artık amortismana tabi iktisadi kıymetlerine amortisman ayıramaz, devreden katma değer vergisi varsa bunu indirim konusu yapamaz ve ayrıca iade de alamaz. Ancak birleşilen kurum birleşme sonucunda kendisine geçen amortismana tabi iktisadi kıymetler için bu iktisadi kıymetlere birleşmeden önceki ayrılan amortismanları düşmek suretiyle tekrardan amortisman ayırmaya başlayabilirler. Yine birleşilen kurum birleşmeden önce, infisah olmuş şirketin devreden katma değer vergisi varsa bunları gelir veya kurumlar vergisi açısından gider ya da maliyet olarak dikkate alabilir.

Devir ve tür değişiminde ya da devir hükmü geçerli birleşmelerde ise, devralan yada tür değiştiren kurum amortisman uygulamasına kalan amortisman süreleri dikkate alınarak kaldığı yerden devam edecek, daha önce indirim yoluyla indiremediği devreden katma değer vergilerini ise indirim konusu yapabilecektir. Osman ALTUNDAŞ, Emin İlyas BOZDEMİR/E-Yaklaşım / Haziran 2016 / Sayı: 282

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.