| 2015 TAKVİM YILI BASİT USULDE TİCARİ KAZANÇ |
|
|
|
| 07 Şubat 2016 | |
|
1. Giriş 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 37'nci maddesinde, her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiş olup, ticari kazancın, Vergi Usul Kanunu hükümleri ve Gelir Vergisi Kanununda yazılı gerçek veya basit usullere göre tesbit edileceği hüküm altına alınmıştır. Aynı kanunun 46. maddesinde ise "Basit usule tabi olmanın genel ve özel şartlarına topluca haiz olanların ticari kazançlarının basit usulde tespit olunacağı" belirtilmiştir. Bu yazımızda basit usule tabi mükelleflerin 2015 hesap dönemi içinde elde ettikleri ticari kazancın nasıl ve ne şekilde vergilendirileceği, basit usule tabi olmanın genel ve özel şartları, bu mükelleflere sağlanan kolaylıklar ve yükümlülüklere ilişkin bilgilere yer verilecektir. 2. 2015 Takvim Yılı Basit Usulde Ticari Kazanç Gelir Vergisi Kanununun 46. maddesine göre, basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanmaktadır. Kazancın basit usulde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca; hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hasılata, hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere ilave edilecektir. Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmayacak ve üzerlerinden amortisman hesaplanmayacaktır. Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, 2015 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2016 yılı Şubat ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecektir. Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, 2015 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2016 yılı Mart ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecektir. 01–25 Şubat 2016 tarihleri arasında verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisinin iki eşit taksitte ödenmesi gerekmekte olup; birinci taksitin 29 Şubat 2016 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2016 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Örnek 1: 2015 Yılında Kars İlinde bakkallık faaliyetinde bulunan ve basit usulde vergilendirilen Ali Bey'in işletme hesabı özeti aşağıdaki gibidir: Dönem başı mal mevcudu .................... :14.000 TL Dönem içi alışlar ........................... :17.000 TL Giderler ..................................... :9.000 TL Dönem hasılatı .............................. :45.000 TL Dönem sonu mal mevcudu ................... :10.000 TL Ödenen Sosyal Güvenlik Primi ............ :7.000 TL (Dönem hasılatı + Dönem sonu mal mevcudu) - (Dönem başı mal mevcudu + Dönem içi alışlar + Giderler) = Kar/Zarar [(45.000 + 10.000) – (14.000 + 17.000 + 9.000) = 15.000 TL] Mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Ticari Kazanç .............................. :15.000 TL Sosyal Güvenlik Primi ...................... :7.000 TL Kalan (15.000 TL - 7.000 TL) .............. :8.000 TL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) ............... :8.000 TL 2015 Takvim Yılı Gelirlerine Uygulanacak Vergi Tarifesi (12.000 TL'ye kadar %15) Hesaplanan Gelir Vergisi .................. :1.200 TL Ödenecek Gelir Vergisi .................... :1.200 TL Örnek 2: Basit usulde vergilendirilen ve Ankara ilinde terzilik faaliyetinde bulunan Ahmet bey, çalışma gücünün asgari % 40'ını kaybetmiş olup, üçüncü derece engellilik indiriminden yararlanmaktadır. Bu mükellef yıl içinde 5.600 TL Sosyal Güvenlik Primi ödemiştir. 2015 yılında 28.000 TL kar elde etmiştir. Mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır. Ticari Kazanç .............................. :28.000 TL Sosyal Güvenlik Primi ....................... :5.600 TL Kalan (28.000 TL - 5.600 TL) ............... :22.400 TL Engellilik İndirimi (200 x 12) .............. :2.400 TL Kalan (22.400 TL - 2.400 TL) ............... :20.000 TL Vergiye Tabi Gelir (Matrah) ................ :20.000 TL 2015 Takvim Yılı Gelirlerine Uygulanacak Vergi Tarifesi (20.000 TL'nin 12.000 TL'si için %15 = 1.800 TL, fazlası 8.000 TL için ise % 20 = 1.600 TL) Hesaplanan Gelir Vergisi ................. : 3.400 TL Ödenecek Gelir Vergisi ................... : 3.400 TL 3.Basit Usule Tabi Olmanın Şartları 3.1. Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartları 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 47'nci maddesine göre basit usule tabi olmanın genel şartları şu şekildedir. 1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak, 2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedelinin toplamının;
3. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak. 3.2. Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 48'inci maddesine göre basit usule tabi olmanın özel şartları şu şekildedir. 1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının; 01.01.2015 tarihinden itibaren 84.000 TL (01.01.2016 tarihinden itibaren 88.000 TL) veya yıllık satışları tutarının, 01.01.2015 tarihinden itibaren 120.000 TL (01.01.2016 tarihinden itibaren 126.000 TL)'yi aşmaması. 2. (1) numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hâsılatının; 01.01.2015 tarihinden itibaren 40.000 TL (01.01.2016 tarihinden itibaren 42.000 TL)'yi aşmaması. 3. (1) ve (2) numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının; 01.01.2015 tarihinden itibaren 84.000 TL (01.01.2016 tarihinden itibaren 88.000 TL)'yi aşmaması. gerekiyor. Milli Piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine nazaran bariz şekilde düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için, (1) ve (3) numaralı bentlerde yazılı hadler yerine ilgili Bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığı'nca belirlenecek alım satım hadleri uygulanır. 4. Basit Usulde Mükelleflere Sağlanan Kolaylıklar Basit usulde vergilendirmeyi tercih eden mükelleflere, bir takım kolaylıklar sağlanmıştır. Bu kolaylıklar kısaca şunlardır: ' Yasal defter tutma zorunluluğu yoktur. ' Vergi tevkifatı yapmaz ve muhtasar beyanname vermez. ' Geçici vergi beyan etmez ve ödenmez. ' Basit usulde vergilendirilen mükellefler mal teslimi ve hizmet ifalarında katma değer vergisinden istisnadır. 5. Gün Sonunda Toplu Belge Düzenleme Uygulaması Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 215 Seri No.lı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlemesine ilişkin uygulaması 31.12.2016 tarihine kadar devam etmesi, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257'nci maddesinin Maliye Bakanlığı'na verdiği yetkiye istinaden 25.12.2015 tarihli 29573 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 290 Seri No.lu GVK Genel Tebliği ile uygun görülmüştür. 6. Basit Usulde Belgelerin Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin, bir takvim yılı içinde aldıkları mallara ve hizmetlere ait alış belgeleri ve yaptıkları giderler ile hasılat belgeleri kayıtlarının tutulduğu özel bürolarda muhafaza edilecektir. Cari takvim yılına ilişkin belgelerin ibrazı da bu özel bürolardan talep edilecektir. Cari takvim yılı kayıtlarının tutulması ve vergilendirmeyle ilgili tüm ödevler bürolarca yerine getirilecektir. Yıllık beyannamenin verilmesinden sonra o yıla ilişkin belgeler muhafaza edilmek üzere mükellefe teslim edilecektir. Teslim alınan belgeler, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılı başından başlayarak beş yıl süre ile mükelleflerce muhafaza edilecektir. 7. Gerçek Usulden Basit Usule Geçmek İçin Gerekli Şartlar Basit usule tabi olmanın şartlarını kaybedenler ile herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilmiş olan mükellefler hiçbir şekilde basit usule geçemiyorlardı. Ayrıca söz konusu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve çocukları da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden yararlanma hakları yoktu. Bilindiği üzere 15 Haziran 2012 tarih ve 28324 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanan 6322 sayılı Yasanın 7'nci maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 46'ncı maddesi değiştirilmiş ve değişiklik sonucu Gerçek Usulden Basit Usule geçmek mümkün olmuştur. Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 93 seri no'lu Gelir Vergisi Sirküleri ile uygulamalara ilişkin ayrıntılar belirlenmiştir. Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden; Basit usule tabi olmanın genel şartlarını taşıyan, arka arkaya iki hesap döneminin iş hacmi basit usul için belirlenen hadlerin altında kalan ve 1 Ocak - 31 Ocak tarihleri arasında yazılı olarak bağlı bulundukları vergi dairesine başvuruda bulunanların mükellefiyet şekli, ocak ayı başından itibaren basit usul olarak tesis edilir. 8.Sonuç Basit usule tabi olmanın genel ve özel şartlarına topluca haiz olanların ticari kazançları basit usulde tespit edilir. Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet fark basit usulde ticari kazancın hesaplanmasında esas alınmaktadır. Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, 2015 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2016 yılı ŞUBAT ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecektir. 01-25 Şubat 2016 tarihleri arasında verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisinin iki eşit taksitte ödenmesi gerekmekte olup; birinci taksitin 29 Şubat 2016 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2016 tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Özkan AYKAR/Lebib Yalkın Yayımları Kaynakça
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.
|
Copyright © 2005 - 2024
Özdoğrular
Yasal Uyarı
