İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 7. maddesinde fazla çalışma yapılamayacak işler, 8. maddesinde ise fazla çalışma yaptırılmayacak işçiler sayılmıştır. Yönetmeliğin 7. maddesinde fazla çalışma yapılamayacak işler; a) İş Kanunu’nun 63 üncü maddesinin son fıkrası uyarınca sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işlerde, b) Aynı Kanunun 69 uncu maddesinin l inci fıkrasındaki tanıma göre gece sayılan gün döneminde yürütülen işlerde (şu kadar ki, gündüz işi sayılan çalışmalara ek olarak bu Yönetmelikte öngörülen fazla çalışmalar gece döneminde yapılabilir), c) Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılanlarında çalışılan işlerdir.  

Yönetmeliğin 8. maddesinde fazla çalışma yaptırılmayacak işçiler; a) 18 yaşını doldurmamış işçiler, b) İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler, c) İş Kanunu’nun 88 inci maddesinde öngörülen Yönetmelikte belirtilen gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler, d) Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçilerdir.

Yönetmelikte sayılan ve fazla çalışma yapmaları yasaklanan bu işlerde ve bu işçilere fazla sürelerle çalışma yaptırılabilecek midir? Yasal düzenlemede sayılan bu işlerde ve işçilere fazla çalışma yaptırılmayacağı hükme bağlanmıştır. Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler hariç sayılan işçilere ve işlerde haftalık 45 saatlik süreyi aşan fazla çalışma yaptırılamayacaktır. Fazla çalışmanın yasaklandığı işlerde ve işçilere haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında belirlendiği durumlarda, belirlenen haftalık ortalama çalışma sürelerinden 45 saate kadar olan fazla sürelerle çalışma yaptırılabilir. Ancak İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’nin 8. maddesinde kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamayacağı hükme bağlanmıştır. Bu itibarla haftada en çok 30 saate kadar çalışma yaptırılabilecek kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere, fazla sürelerle çalışma da yaptırılamayacaktır.

Ancak taraflar, sözleşme serbestisi gereği fazla sürelerle çalışmaların da fazla çalışmanın şartlarına bağlı olduğunu kararlaştırabilirler. İş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bu yönde hükümler koyabilirler. Bu durumda Yönetmelikte sayılan işlerde ve işçilere fazla sürelerle çalışma yaptırılamayacaktır. Cüneyt Özen E-Yaklaşım / Ocak 2016 / Sayı: 277

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.