TTK, payları nama yazılı olan anonim şirketlerde pay senedi çıkarma zorunluluğunu bir koşula bağlamıştır. Bu koşul, nama yazılı pay senetlerin bastırılması için azlığın talepte bulunmasıdır. Zira, TTK' nın 486ncı maddesinin üçüncü fıkrasında; "Azlık istemde bulunursa nama yazılı pay senedi bastırılıp tüm nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılır." denilmektedir. Dolayısıyla, halka açık olmayan, diğer bir deyişle kapalı anonim şirketlerde azlığın (şirket sermayesinin en az onda birini oluşturan payların sahiplerinin) talebi üzerine, nama yazılı pay senetleri bastırılacak ve bütün nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılacaktır. Azlığın böyle bir talepte bulunmaması durumunda ise, pay senedi bastırma zorunluluğu doğmayacaktır. Burada dikkat edilecek bir diğer husus, azlığın talebi halinde, sadece azlık için değil bütün nama yazılı pay sahipleri için pay senedinin bastırılacak olmasıdır.www.ozdogrular.com

Bu çerçevede, nama yazılı payların senede bağlanması arzu ediliyorsa, şirket sermayesinin en az onda birini oluşturan pay sahipleri “tek kişi bu oranı sağlayabileceği gibi birden fazla kişi de bu oranı sağlayabilir” yönetim kuruluna müracaat ederek nama yazılı pay senedi bastırılmasını talep etmelidir. TTK' da bu talebin yazılı mı yoksa sözlü mü olacağı konusunda bir açıklık yoktur. Kanımızca, sözlü talep üzerine de nama yazılı pay senedi bastırılabilmelidir. Ancak, yönetim kurulunun anılan talebinin gereğini yerine getirmemesi ya da ileride bazı uyuşmazlıkların ortaya çıkması ihtimaline karşı, ispat hukuku açısından, anılan talebin yazılı olarak yönetim kuruluna iletilmesi daha uygun olacaktır.

Yönetim kurulu tarafından bastırılacak olan nama yazılı pay senetlerinde; şirketin ticaret unvanının, sermaye tutarının, kuruluş tarihinin, bu tarihteki sermaye tutarının, çıkarılan pay senedinin tertibinin, bunun tescili tarihinin, senedin türünün, itibarî değerinin, kaç payı içerdiğinin, senet sahibinin adının ve soyadının veya ticaret unvanının, yerleşim yerinin ve pay senedi bedelinin ödenmiş olan miktarının belirtilmesi şarttır  (TTK, m.487/f.1-2). Ayrıca, yukarıda yazılı bilgileri içerir nama yazılı pay senedin geçerlilik kazanabilmesi için, senedin şirket adına imza etmeye yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imza edilmiş olması şarttır (TTK, m.487/f.1). Bastırılacak nama yazlı pay senetlerin şirketin pay defterine kaydolunması da gerekir (TTK, m.487/f.2). www.ozdogrular.com

Azlığın böyle bir talepte bulunmaması durumunda ise, pay senedi bastırma zorunluluğu doğmaz. Kanun Koyucu, bu düzenleme ile kapalı anonim şirketlerde, özellikle aile şirketlerinde pay senedinin bastırılmaması ve dağıtılmaması yoluyla baskı yapılması, pay sahiplerinin bu sıfatlarını ispattan yoksun bırakılmaları, devir olanaklarının sınırlandırılması gibi hukuka aykırı yöntemlerin önüne geçmeyi amaçlamıştır.

Bu yönüyle bakıldığında, azlıktan talep gelmese dahi şirket yönetim kurulu pay senedi bastırıp nama yazılı pay sahiplerine dağıtıyor ise, zorunlu değil ihtiyarî olarak nama yazılı pay senedi bastırmayı benimsiyor demektir ki, Yasa Koyucunun esasında anılan hükmü getirmesinin temel amacı da budur; yani nama yazılı payların bir şekilde senede bağlanmasıdır.www.ozdogrular.com

Kanunun zorunlu tuttuğu hususu şirketin isteğe bağlı olarak yerine getirmesini engellemek düzenlemenin ruhuna da aykırıdır. Dolayısıyla, azlık talepte bulunmamış olsa dahi, yönetim kurulunun, nama yazılı payların tamamı için pay senedi bastırıp sahiplerine dağıtmasının mümkün olduğu kanısındayız.www.ozdogrular.com

Ayrıca, her ne kadar TTK'da nama yazılı paylar için ilmühaber çıkarılabileceğini öngören bir hüküm yer almasa da, kanunda ilmühaber çıkarılamayacağına dair bir kısıtlamanın da yer almamasını göz önünde bulundurarak anonim şirket yönetim kurulunun doğrudan ya da genel kurulun müzakeresine sunup onayını aldıktan sonra, nama yazılı paylar için ilmühaber çıkarmasının da mümkün olduğu kanısındayız.www.ozdogrular.com

Ancak, genelde vergisel avantaj nedeniyle başvurulan ilmühabere Türk Ticaret Kanunu açısından bakıldığında, pay senedi çıkarma imkanı dururken ilmühaber bastırılmasının rasyonel bir tercih olmayacağını ve pratik bir faydasının da bulunmadığını belirtmekte fayda vardır. Soner Altaş/Lebib Yalkın Yayımları Kasım/2015

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti /Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.