İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ... tarafından adınıza düzenlenen ..... tarih ve .... sayılı Engelli Sağlık Kurulu Raporunda "sol kalça doğumsal kalça çıkığı 2 kez protez operasyonu. Sol kalça fleksiyon 80 derece, abduksiyon 30 derece kısıtlı-ağrısız. Sağ kalça fleksiyon 90 derece abduksiyon 40 derece. Dış rotasyon 10 derece kısıtlı hafif ağrılı. İç rotasyon 5 derece kısıtlı hafif ağrılı. Belirgin laterilize. Motor-duyu defisit yok. Sol alt ekstremitede 4 cm kısalık mevcut. Trendelenburg yürüyüşü mevcut. Bağımsız mobilize. Sol ayak bileğinde 20 derecelik eklem hareket açıklığı mevcut. Dorsal planter fleksiyon son 10 derece kısıtlı, fleksiyon 30 derecede eklem hareket açıklığı kısıtlı, kontraktör, pes cavus ve bilateral hellus vagus mevcut." teşhisine dayanılarak engel durumuna göre tüm vucut fonksiyon kaybı oranının %50 olarak belirlendiği, raporun sonuç kısmında "Opere hiperparatroidi, Opere mide kanseri, doğumsal kalça çıkağı" açıklamasının bulunduğu, ilk iktisabını yapacağınız otomatik vitesli araç için Özel Tüketim Vergisi istisnasından yararlanıp yararlanamayacağınız hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

            4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7/2 nci maddesinin birinci fıkrasının 6518 sayılı Kanunla değişik (2) numaralı bendiyle, (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan;

            a) 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, engellilik derecesi %90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından,

            b) 87.03 G.T.I.P. numarasında yer alan (motor silindir hacmi 2.800 cm3'ü aşanlar, bütün tekerlekleri motordan güç alan veya alabilenler, sürücü dâhil 8 kişiye kadar oturma yeri olan binek otomobilleri, yarış arabaları, arazi taşıtları hariç), yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin %50'sinin altında olanlar ile sürücü dâhil 9 kişilik oturma yeri olanların engellilik durumlarının araçları bizzat kullanamayacak ve sürekli olarak tekerlekli sandalye veya sedye kullanmalarını gerektirecek nitelikte olduğunu ilgili mevzuat çerçevesinde alınan engelli sağlık kurulu raporuyla tevsik eden ve engellilik derecesi %90 veya daha fazla olup tekerlekli sandalye veya sedye ile binilmesine ve seyahat edilmesine uygun tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,

            c)  87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³'ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³'ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bizzat kullanma amacıyla engelliliğe uygun hareket ettirici özel tertibat yaptıran malûl ve engelliler tarafından,

            d) Bu bendin (a), (b) ve (c) alt bentleri kapsamındaki araçların aynı alt bentlerde belirtilen malûl ve engelliler tarafından ilk iktisabından sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hâle gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılmasında, bu alt bentler kapsamındaki araçları hurdaya çıkaran malûl ve engelliler tarafından,

            beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV'den istisna edilmiştir. 

            Söz konusu istisna uygulamasının usul ve esaslarına ilişkin açıklamalar ise 1 Seri No.lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliğinin (7.2.1.) bölümü ile 5 ve 12 Sıra No.lu Özel Tüketim Vergisi Sirkülerlerinde yapılmıştır.

            Bu bağlamda, Kanunun (7/2-c) maddesinde belirtilen araçların engellilik derecesi %90'ın altında olan malul ve engelliler tarafından ilk iktisabında ÖTV istisnasından faydalanılabilmesi için;

            - alıcının maluliyeti veya engeli ile özel tertibat yaptırılan araçları kullanabileceğine dair "Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik" hükümleri kapsamında yetkili sağlık kuruluşlarından alınan sağlık kurulu raporu,

            - "H" sınıfı sürücü belgesine sahip olma,

            - bizzat kullanım amacıyla, araçta engelliliğe uygun olarak  hareket ettirici tadilat yapıldığına dair teknik belge,

            şartları aranılmaktadır.

             Bahse konu uygulamada, hareket ettirici aksam, debriyaj, fren ve gaz pedalları ile vites kolu olarak kabul edilmekte ve istisnadan yararlanılabilmesi için aracın debriyaj, fren ve gaz pedalları ile vites kolunda sabitlenmiş bir şekilde özel tertibat yapılması gerekmekte olup, yapılan özel tertibatın kişinin engellilik durumu ile uyumlu olması da yasal bir zorunluluktur. Engellilik derecesi %90'ın altında olanların gaz, fren, debriyaj pedalları ile vites kolunda sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırmaksızın kullanabilecek olduğu araçlar ile aracı hareket ettirici özel tertibat sayılmayan (direksiyona topuz takılması, engelin bulunduğu taraftaki silecek kolu, sinyal, cam silecek kumandası, dörtlü flaşör, ön-arka cam su fıskiyesi, korna ve kontak gibi düzeneklerin diğer tarafa alınması veya direksiyon simidine monte edilmesi vb.) tadilat yapılmak suretiyle kullanılabilecek olan araçların ilk iktisabında söz konusu istisnadan yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.

            Dolayısıyla, engellilik oranı (tüm vücut fonksiyon kaybı oranı) %90'ın altında olan malul ve engellilerin bahse konu istisna uygulaması kapsamında araç alımları için öncelikle malul ve engellilik durumlarının aracın hareket ettirici aksamında (debriyaj, fren veya gaz pedalı ile vites kolu) sabitlenmiş hareket ettirici tertibat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte olması gerekmektedir.

            Öte yandan, söz konusu istisna uygulamasında otomatik vitesli araçlar, esas itibariyle, başka bir tadilat olmaksızın özel tertibatlı araç olarak değerlendirilmemekle birlikte, sol alt ekstremitede (ayak veya bacakta) engeli olanlar için otomatik vites, münhasıran bu durumda olanlarla sınırlı olarak, hareket ettirici özel tertibat olarak kabul edilmekte olup, engelli sağlık raporuna göre sadece sol alt ekstremitede engelliliği bulunanların "H" sınıfı sürücü belgesi olması halinde, başkaca özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın otomatik vitesli araçları ilk iktisabında bu istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu durumda, istisna kapsamında ilk iktisabı yapılan aracın (2A) numaralı ÖTV beyannamesinin verildiği gün, aracın engelliliğe uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belge yerine aracın otomatik vitesli olduğuna dair "uygunluk belgesi" nin aslı veya noter onaylı örneğinin ilgili vergi dairesine ibrazı gerekmektedir. 

            Buna göre, sol alt ekstremitedeki engellilik durumunuzdan dolayı otomatik vites aracın ilk iktisabında, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde mezkur Kanunun (7/2-c) maddesinde düzenlenen istisna uygulamasından yararlanmanız mümkündür. Ancak, sol alt ekstremitedeki engelinizin yanı sıra bizzat kullanım için aracın hareket ettirici aksamında sabitlenmiş özel tertibat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte başka bir engelinizin de bulunması halinde, söz konusu istisnadan yararlanabilmeniz için araçta sol alt ekstremite dışındaki engellilik durumuna uygun özel tertibat yaptırılması da gerekeceği açıktır.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.