488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, bu Kanun’a ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu açıklamasına yer verilmiştir. Ayrıca, bu Kanun’da geçen kâğıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği açıklanmıştır. 

Aynı maddede, yabancı memleketlerle Türkiye’deki elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen kağıtların, Türkiye’de resmi dairelere ibraz edildiği, üzerine devir veya ciro işlemleri yürütüldüğü veya herhangi bir suretle hükümlerinden faydalanıldığı takdirde vergiye tabi tutulacağı açıklanmıştır. 

Aynı Kanun’un 9’uncu maddesinde ise, Kanun’a ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu belirtilmektedir. Buna göre; yurt dışına ihraç edilen tahvillerin damga vergisine tabi olup olmadığı hususu ile ilgili olarak yapılan açıklamalara bakalım...

488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun IV-Ticari ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar başlıklı bölümünün 36’ncı sırasında “36. (Ek: 5582/34 md.) (Yürürlük: 6.3.2007) Sermaye piyasası araçlarının ihracına ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kağıtlar…..” belirtilmek suretiyle sermaye piyasası araçlarının ihracına ilişkin olarak düzenlenen makbuz ve kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir.

Bununla ilgili olarak yayımlanan 49 Seri No’lu Damga Vergisi Genel Tebliği’nde “(…) 5582 sayılı Kanunla Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümüne (36) numaralı fıkra olarak eklenen hüküm ve bu hükmün 5582 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesiyle ipotekli sermaye piyasası araçları dahil sermaye piyasası araçlarından hiçbir şekilde damga vergisi alınmaması şeklindeki gerekçesinden hareketle 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 3’üncü maddesinde, menkul kıymetler, diğer sermaye piyasası araçları ve ipotekli sermaye piyasası araçları olarak tanımlanan sermaye piyasası araçları ile bu araçların ihracına ilişkin olarak düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisna edilmiştir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Dolayısıyla, gerek Kanun maddesinin lafzı, gerekse 49 Seri nolu Damga Vergisi Genel Tebliği’nin yukarıda belirtilen açıklamaları birlikte değerlendirildiğinde; buradaki amacın şirketlerin finansman temini nedeniyle ihraç ettikleri sermaye piyasası araçları sebebiyle düzenlemiş oldukları kâğıtların, damga vergisinden istisna etmek suretiyle şirketlerin finansman temini nedeniyle vergi yükünü ortadan kaldırmak olduğu açıktır. Kaldı ki 5582 sayılı Kanun’un gerekçesinde de “Sermaye Piyasası Araçlarından Hiçbir Şekilde Damga Vergisi Alınmaması” ilkesinin benimsendiğini görüyoruz. 

Kanun metninde belirtilmemekle birlikte, Tebliğ hükmünde sermaye piyasası araçlarından ne anlaşılması gerektiği konusuna ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Buna göre, “2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 3’üncü maddesinde; menkul kıymetler, diğer sermaye piyasası araçları ve ipotekli sermaye piyasası araçları olarak tanımlanan sermaye piyasası araçları ile, bu araçların ihracına ilişkin olarak düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna edildiği” açıklanmıştır. Yine, Tebliğ açıklamalarında sermaye piyasası araçlarından yurt içi veya yurt dışı ihracla ilgili herhangi bir ayırıma gidilmemiştir.

Buna göre; damga vergisi istisnası uygulamasında “sermaye piyasası araçları” ifadesinden, 2499 sayılı SPK’da tanımlanan sermaye piyasası araçlarının anlaşılması gerektiği ve yurtdışına ihraç edilen tahvillerin de, nitelik olarak 2499 sayılı Kanun’da tanımlanan sermaye piyasası araçları ile aynı olması ve aynı amaçla ihraç edilmesi dolayısıyla, yurt dışına yapılan tahvil ihracı nedeniyle düzenlenen kâğıtların 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun IV/36’ncı sırasında yer alan istisnadan yararlandırılması gerektiği düşüncesindeyiz. 

Ayrıca, Tebliğ’de yapılan açıklamaların Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) sayılı tablonun VI/36’ncı sırasında ifade edilen “Sermaye Piyasası Araçlarının” tanımlanmasına yönelik olduğu, ancak bunun hiçbir şekilde damga vergisi istisnasından yararlanmak için yalnızca Türkiye’deki ihraç edilen sermaye piyasası araçlarından olması gerektiği şeklinde yorumlanamayacağı kanaatindeyiz. Yapılan tanımlamalar tamamen sermaye piyasası araçlarından ne anlaşılması gerektiğine yönelik olup, 2499 sayılı Kanun’a yapılan atıf yalnızca bu finans ürünlerinin 2499 sayılı Kanun’da tanımlanmasından kaynaklanmakta olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, yurtdışına tahvil ihraç işlemlerinin SPK kaydına alınması zorunluluğu bulunmaktadır. 

Dolayısıyla, 49 Seri No’lu Damga Vergisi Genel Tebliği’nde, 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 3’üncü maddesinde tanımlanan ve şartları Kurulca belirlenen menkul kıymetler, diğer sermaye piyasası araçları ve ipotekli sermaye piyasası araçları tanımlamalarının Seri:II No: 22 sayılı SPK tebliği ile getirilen zorunluluk nedeniyle söz konusu yurtdışına ihraç edilen tahvilleri de kapsadığı düşünülmektedir. Timur Çakmak  http://www.kpmgvergi.com

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.