Gayrimenkullerin tapu tescil işlemi ile devrinin mümkün olmaması halinde, gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile gayrimenkulün devri yapılabilir. Gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi; geçerliliği şekil şartına bağlı kılınan, iki tarafa borç yükleyen ve kişisel hak sağlayan sözleşme şeklidir. Yani gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi, noter önünde düzenlenmesi gereken bir sözleşmedir. Vaat alacaklısı, taşınmaz satış vaadi sözleşmesi ile mülkiyet devir borcu yüklenen satıcıdan edim yerine getirilmediğinde, Türk Medeni Kanununun 716. Maddesi gereğince tapu iptali ve tescil davasında borcun hükmen yerine getirilmesini isteyebilmektedir.

 Ayrıca gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi, sözleşme alacaklısına şahsi hak veren sözleşmeler olup, alıcı tarafça yapılan satış vaadi sözleşmelerinin mahkeme ilamları ile  geçerli olduğunun tespit edilmesi mümkün bulunmaktadır.

 Gayrimenkullere amortisman uygulamasına ilişkin esaslar ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleriyle belirlenmiştir. Anılan kanunun 313 ve 315 maddesi hükümlerine göre amortismanın hangi şartlar dâhilinde ayrılabileceği net bir şekilde belirtilmiştir.

 Buna göre gayrimenkulün amortisman konusu yapılabilmesi için envantere alınıp, işletmede kullanılabilir olması gerekmektedir. Envantere alınmayan bir gayrimenkul fiilen işletmede kullanılsa dahi amortisman ayrılmaz. Yani satış vaadi sözleşmesi ile alınan bir gayrimenkul, işletmede kullanılmaktadır ancak envantere dahil değildir bu nedenle de amortisman ayrılamaz.

 Kahramanmaraş Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 20.03.2013 tarih ve 47285862-VUK -6-3 sayılı özelge ile yukarıda yapılan açıklamalar teyit edilmiş olup, ilave olarak satılan gayrimenkulün fabrika binası olması halinde fabrikanın işletilmesinden kaynaklı gelirlerin nasıl vergilendirilmesi gerektiği açıklanmıştır.

 Buna göre fabrika binası için amortisman ayrılmasa bile, satış vaadi sözleşmesi ile karşı tarafın kullanımına bırakılan fabrika binasının işletilmesi dolayısıyla elde edilecek olan gelirler ile bu gelirlerin elde edilmesi için yapılacak giderler dikkate alınarak ticari kazancın tespit edilmesi ve vergilendirilmesi gerekmektedir.

 Ayrıca fabrika binası ile ilgili olarak satıcı adına düzenlenen belgelere istinaden yapılan ödemeler de (emlak vergisi, sigorta gibi) satış vaadi sözleşmesine istinaden, belge düzenine uymak şartıyla kurum kazancının tespitinde gider olarak yazılabilecektir.

 Yapılan bu düzenleme ile ticari hayatta  giderek artan bir uygulanma alanı  bulan satış vaadi sözleşmesine bağlı olarak vergilendirilmenin de nasıl yapılacağı netleştirilmiştir. Yılmaz Sezer/Dünya Gazetesi

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.