1. Menkul Sermaye İradının Tanımı Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesinde menkul sermaye iradı; “Sahibinin ticari, zirai ve mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilebilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.” şeklinde tanımlanmıştır. 2. Menkul Sermaye İradı Sayılan Gelirler Her çeşit hisse senetlerinin kar payları (temettü gelirleri) - İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar)
- Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları
- Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri
- Her çeşit alacak faizleri
- Mevduat faizleri
- Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller
- İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar
- Her çeşit senetlerin ıskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri
- Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları, kar/zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve katılım bankalarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları (Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları)
- Repo gelirleri
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından çeşitli adlarla yapılan ödemeler.
3. Beyanname Verme ve Hesaplanan Verginin Ödeme Zamanı 2014 yılında elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının, 2015 yılı Mart ayının25’inci günü akşamına kadar beyan edilmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden gelir vergisi, 2015 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir. Hesaplanan vergi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine ödenebileceği gibi, vergi tahsiline yetkili banka şubelerine de ödenebilecektir. 4. M.S.İ. Üzerinden Kesilen Vergilerin Mahsubu - Menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerden, beyannameye dahil edilen gelire isabet eden kısmı, beyanname üzerinden hesaplanan vergi tutarından mahsup edilir.
- Kâr paylarının beyan edilmesi durumunda, beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kâr paylarının dağıtımı aşamasında kurum bünyesinde yapılan vergi kesintisinin tamamının mahsup edilmesi gerekir.
5. Yurt Dışında Yaşayan Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Elde Ettikleri Menkul Sermaye İratlarının Beyanı Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre yurt dışında yaşayan T.C. vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi menkul sermaye iratları için tutarı ne olursa olsun beyanname vermeyeceklerdir. Söz konusu kişilerin Türkiye’de elde ettikleri ve vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratları için ise beyanname vermeleri gerekmektedir. 6. Menkul Sermaye İratlarının Beyan Durumu (Tam Mükellefler İçin) Yıllık beyanname ile beyan edilmesi gereken menkul sermeye iratlarından bazılarının beyan durumuna ilişkin özet tabloya aşağıda yer verilmiştir: | Menkul Sermaye İradının Türü | Beyan Durumu | | Mevduat Faizleri | Bu gelirler Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olmaları nedeniyle, tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir. | | Katılım Bankalarınca ödenen kar payları | | 01.01.2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleri | | Repo Gelirleri | | Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemeler | Tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir. | | Kurumlar vergisi mükelleflerince 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr payları | Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 62. maddesi kapsamında tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir. | | Kurumların, karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemleri sonucu gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları | Tutarı ne olursa olsun beyana tabi değildir. | | Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri | Tutarı 1.400,00 lirayı geçmesi halinde, elde edilen gelir tutarının tamamı beyana tabidir. Yukarıda belirtilen 1.400,00 TL’lik tutar istisna değil, gelir beyanının tespitinde dikkate alınacak haddir. Söz konusu had yanda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı değil, elde dilen toplam gelir tutarı dikkate alınarak hesaplanır. | | Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (01.01.2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler) | | İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar | | Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan ıskonto bedelleri | | Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı v.b.) | | Her çeşit alacak faizleri | | 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen TL cinsi Devlet Tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirleri | 2014 yılı indirim oranı birden büyük çıkmıştır. Bu nedenle bu gelirler beyan edilmeyecektir. | | 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu faizi gelirleri (dövize, altına veya başka bir değere endeksli) | İndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam gelir tutarının 27.000,00 TL’lik beyan haddini aşması halinde, elde edilen gelir tutarının tamamı beyana tabidir. | | 1999–2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları | Elde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9’u ilave edilerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan tutarın 27.000,00 TL’lik sınırı aşması halinde ise beyanda bulunulması gerekmektedir. | | Her nev’i hisse senetlerinin kar payları | Elde edilen kar payı brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Kalan tutarın 27.000,00 TL’lik sınırı aşması halinde beyanda bulunulması gerekmektedir. | | İştirak hisselerinden doğan kazançlar | | Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları | 7. Dikkat Edilecek Hususlar 1.Tutarı ne olursa olsun beyana tabi olmayan gelirler, diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmeyecektir. 2.Yukarıdaki tabloda belirtilen 1.400,00 ve 27.000,00 TL’lik hadler birer istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak hadlerdir. Söz konusu hadler tabloda belirtilen her bir gelir kalemi için ayrı ayrı değil, ilgili kalemler için toplu olarak dikkate alınacaktır. 3.1.400,00 ve 27.000,00 TL’lik hadlere tabi gelirlerin birlikte elde edilmesi durumunda, beyan edilecek gelir tutarının tespitinde her iki had de ilgili oldukları gelir kalemleri için ayrı ayrı dikkate alınacaktır. 8. İlgili Genel Tebliğler Gelir İdaresi Başkanlığı her yıl “Menkul Sermaye İradı Elde Edenler İçin Gelir Vergisi Beyanname Düzenleme Rehberi” yayımlamaktadır. Ancak 2014 yılı gelirlerinin beyanıyla ilgili rehber, bu bültenin yayımı tarihi itibariyle henüz yayımlamamıştır. Kılavuzun kısa süre içinde yayımlanacağı tahmin edilmektedir. pwc
Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz. |
