İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN VERİLMESİNDE ESAS ALINACAK TARİHLER

5510 sayılı Kanunu 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalıların, sigortalılıkları hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren sona ermekte, işverenlerin sigortalılığı bu şekilde sona erenler için, işten ayrıldığı günü takip eden on gün içinde ayrılış bildirgesi vermek mükelleftir. Bununla beraber,

Kamu idarelerince;

• 4447 sayılı Kanun’una göre işsizlik sigortasına tabi olmayan sözleşmeli personel,
• Yurtdışı görevde çalıştırılmak üzere alınan personel,
• Dış temsilcilikte istihdam edilmek olup, temsilciliğin bulunduğu ülkede sürekli ikamet izni ve ya bu devletin vatandaşlığına da haiz bulunan Türk uyruklu sözleşmeli personelden, bulunduğu ülkenin sosyal güvenlik kapsamında bulunanlar için,

İşten ayrılış bildirgesi sigortalılığın sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmesi gerekmektedir.(Sigortalı işten ayrılış bildirgesi verilme süresi resmi tatile rastlanılması halinde bildirge, resmi tatili izleyen ilk iş günü verilmesi halinde yasal süresi içerisinde verilmiş sayılacaktır.)

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında eski ifadeyle Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılarının yani  ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanların sigortalılıkları mükellefiyetlerini gerektiren faaliyetlerine son verdikleri tarihte sona erecektir. Bu tarih, vergi dairelerince vergi mükellefiyeti terk işleminin tesis tarihinden itibaren en geç iki ay içinde Sosyal Güvenlik Kuruma bildirilir. Vergi terk işlemlerinin iki aydan önce tekemmül ettirilmesi halinde işlemlerin tekemmül ettirildiği tarihten itibaren en geç on gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kuruma bildirilmesi zorunludur. Esnaf sicile kaydolan esnaflar ve sanatkarların, sicil kaydının silindiği tarihten itibaren on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimleri yapılmalıdır. Şirket ortaklarında da yine ortaklığın sona ermesinden sonraki on gün içinde işten ayrılış bildirgesi verilmelidir. Bu kapsamdaki  işten ayrılış bildirgesi, kendileri ile faaliyetlerinin sone erme tarihlerinin bildirildiği kuruluşlar ve vergi daireleri tarafından verilmektedir. Sigortalıların işten ayrılış bildirgesini kendilerinin vermesi  diğer kurumların verme yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.

İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN YASAL SÜRESİNDE VERİLMEMESİNİN CEZASI

Yasal süresinde verilmeyen sigortalı işten ayrılış bildirgeleri, 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin birinci fıkrasına 5838 sayılı Kanunla 01/8/2009 tarihinden itibaren eklenen (j) bendi ile sigortalı işten ayrılış bildirgesini Sosyal Güvenlik Kurumunca, belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya Kanunda belirtilen süre içinde Kuruma vermeyenler hakkında her bir sigortalı için asgari ücret tutarında ceza öngörülmüştür. 6283 sayılı Kanunla[2] yapılan düzenleme ile bir takvim ayında işlenen bu fiillerden dolayı tutmakla yükümlü bulunulan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi nedeniyle verilmesi gereken ceza tutarını aşmamak kaydıyla her bir sigortalı için asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.(01.10.2008-1.8.2009 tarihleri arasında Kuruma on günlük sürenin dışında verilen sigortalı işten ayrılış bildirgeleri için Kanunda herhangi bir müeyyide yer almadığından idari para cezası verilmez.)

5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin (b) bendi kapsamında sigortalı bulunanlar, kendisi için işten İşten ayrılış bildirgesini yasal süresi dışında vermesi halinde idari para cezası uygulanmamakta, ancak işten ayrılış bildirgesini vermek zorunda olan diğer  kurum ve kuruluşlara uygulanmaktadır.

Örnek-1: Sigortalı, 11.01.2013 tarihinde işten ayrılmış olup bu sigortalının işten ayrılış bildirgesinin işten ayrıldığı tarihi takip eden 12/01/2013 tarihinden itibaren 21.01.2013 tarihine kadar e-sigorta yoluyla Sosyal Güvenlik Kurumuna  bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek-2: 05.03.2014 tarihinde bir sigortalı için işten ayrılış bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra işveren tarafından kendiliğinden 30 gün içinde verildiğini ve tebliğ edilen cezanın da, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde ödendiğini varsayalım.

1/10 indirim uygulaması 1071,00 (asgari ücret) X 1/10 =107,10 TL

1/4 indirim uygulaması 107,10 X 1/ 4 = 26,78 TL

3/4 indirim uygulaması 26,78 X 3/4 = 20,01 TL ceza tahsil edilecektir. (30 gün içinde kendiliğinden vermemesi halinde, işveren,  idari para cezasından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumuna  itiraz etmemiş ya da yetkili idare mahkemesinde dava açmamışsa sadece % 25’lik peşin ödeme indiriminden yararlanacaktır.)

İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİNİN HATALI VERİLMESİ HALİNDE;

Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin meslek adı ve kodu, sigortalının işten ayrılış tarihi ve nedeni ile sigortalının işten ayrıldığı aydaki ve bir önceki aydaki kazancı işten ayrılış tarihi esas alınarak on günlük süre içerisinde düzeltilebildiği gibi bildirge iptali de bu süre içerisinde yapılabilir. ÇSGB iş kolu ve sigortalının adresi her zaman e-sigorta yoluyla işverenler tarafından değiştirilebilir. İşverenlerin sigortalı işten ayrılış bildirgesinde on günlük süreden sonra yaptıkları işten ayrılış nedenine yönelik düzeltme talepleri ise sigortalı işten ayrılış bildirgesine ait bilgilerin sigortalıların işten ayrıldığı tarihten itibaren on birinci gün İŞKUR tarafından Sosyal Güvenlik Kurumunun bilgisayar sistemine erişim sağlanarak alındığından bu süre dışında, Sosyal Güvenlik  Kurumunca yapılan düzeltmeler İŞKUR tarafından kabul edilmediğinden işverenlerin ya da sigortalıların düzeltme edenlerine ilişkin kanıtlayıcı belgelerle İŞKUR müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir. Yapılan bu düzeltmelerde herhangi bir idari para cezası söz konusu değildir.

Örnek:3 (A) işvereninin Pendik Sosyal Güvenlik Merkezi ve Tuzla Sosyal Güvenlik Merkezi’nde iki işyeri dosyasının bulunduğunu varsayalım. Pendik Sosyal Güvenlik Merkezi’nde işlem gören işyeri dosyasından bildirimi yapılan, Ahmet Sarı’nın 15.04.2014 tarihinde işten çıktığı çıkış nedeni olarak ta (4) kodunun işaretlenip, Tuzla Sosyal Güvenlik Merkezi’nde işlem gören işyeri dosyasından 16.04.2014 tarihi itibariyle işe girişinin yapıldığını, ancak işverenin vermiş olduğu dilekçede söz konusu kodun (16) olmasını talep etmesi halinde; İşverenin bu talebi kayda alınıp gerekli düzeltmenin yapılması sağlanacaktır. Hakan HASTÜRK E-Yaklaşım / Eylül 2014 / Sayı: 261

Bu makalede yer alan açıklamalar, yazarının konu hakkındaki kişisel görüşünü yansıtmaktadır. Makaledeki bilgi ve açıklamalardan dolayı Özdoğrular smmm ltd. şti./Mehmet Özdoğru ve/veya ozdogrular.com./com.tr' ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Mevzuatın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.