Kurumlar vergisi beyannamesinin zamanında verilmemesi veya doldurulmasında yapılabilecek basit hatalar, telafi edilemeyecek sorunlara, risklere veya hak kayıplarına neden olabilir.

Ay başında başlayan kurumlar vergisi beyan dönemi, 25 Nisan 2014 günü akşamına kadar devam edecektir.

Bu ve izleyen makalelerde beyannamenin hazırlanmasında dikkat edilecek bazı konulara yer verilecektir.

1. Beyannamenin süresinde verilmesi

Beyanname yasal süresi içinde verilmelidir.

Beyannamenin yasal süresinde verilmemesinin usulsüzlük cezası yanında başka sonuçları da olabilir. Örneğin; zarar etmiş bir şirketin başka bir kuruma devredilmesi durumunda, devralan kurumun devralınan zararı mahsup edebilmesi için, son beş yılın beyannamesinin yasal süre içerisinde verilmiş olması gerekmektedir. Beyannamelerin süresinde verilmemesi bu çerçevede şirketinizin değerini ciddi ölçüde düşürebilir.

2. Beyannamenin tam olarak doldurulması

Beyannamede yer alan doldurulması gereken bütün alanlar mutlaka doldurulmalıdır. Özellikle istisnalara ve zararlara ilişkin satırların doldurulması önemlidir.

Kazanç olmasına rağmen istisnalardan yararlanılmaması, bu hakkı geri getirilemez şekilde yok etmektedir. Bu çerçevede örneğin, kazanç olmasına rağmen, herhangi bir nedenle yatırım indirimi hakkının kullanılmaması, bu hakkı ortadan kaldırmaktadır. Kullanılmayan bu hakkın ne beyanname sonradan düzeltilerek ne de sonraki yıllarda kullanımı olanaklı değildir.

3. Zarar mahsubu şekli şartlara bağlıdır

Geçmiş yıl zararlarının mahsubu, beş yıllık süre sınırlaması yanında;

- Mahsubun yapılacağı beyannamede her yılın zarar tutarının ayrı ayrı gösterilmiş olması,

- Mahsup edilecek geçmiş yıl zararının ilgili olduğu dönemin beyannamesinde yer alması,

şartlarına bağlıdır.

Bu şekli koşullar nedeniyle;

- Zararlı yıllarda zarar tutarının ilgili satırlarda mutlaka yer almasında,

- Zarar mahsubu yapılmayan yıllara ait beyannamelerde de geçmiş yıllar zararlarının ayrı ayrı gösterilmesinde

yarar vardır.

Ayrıca, kazanç varsa zarar mahsup hakkı mutlaka kullanılmalıdır. Gelir İdaresi, mahsup hakkı kullanılmamışsa bu haktan vazgeçildiği ve mahsup edilmeyen zararın bir daha mahsup olanağının olmadığı görüşündedir.

4. Matrah artıranlarda zarar mahsubu kısıtlıdır

2011 yılında 6111 sayılı Kanun’dan yararlanarak matrah artırımında bulunanların, matrah artırımında bulundukları yıllara ilişkin zararlarının yarısının mahsup olanağı yoktur.

Dolayısıyla, 2008-2009 yılları için matrah artırımında bulunulmuşsa, artırım yapılan yıla ilişkin zarar tutarının % 50’sinin 2013 yılı beyannamesinde indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı unutulmamalıdır.

5. Ar-Ge indiriminde dikkat edilecek konular

Ar-Ge indirimi 5520 sayılı Kurular Vergisi Kanunu veya 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılabilmektedir.

5520 ve 5746 sayılı Kanun’larda düzenlenen teşvikin ismi ve oranı aynı olmakla birlikte, bu iki Kanun’un uygulamasında temelde bazı farklılıklar vardır. Bu farklılık örneğin;

- Teşvike başlama zamanı

- İndirime esas harcamaların kapsamı

- İndirilemeyen tutarın sonraki yıllara devri

gibi konularda ortaya çıkmaktadır. Ar-Ge indiriminden yararlanırken hangi Kanun kapsamında kalınacağı sayılan farklılıklar nedeniyle önemlidir.

Öte yandan, Ar-Ge indirimiyle ilgili olarak beyannamede beş ayrı satır yer almaktadır. Yukarıda da ifade edildiği gibi, bu satırlardan gerekli olanların mutlaka doldurulmasına dikkat edilmelidir.

6. Taşınmaz ve iştirak hissesi satanlarda kazanç fona alınmalıdır

Kanun’da yer alan şartlar çerçevesinde, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazançların % 75’i kurumlar vergisinden müstesnadır.

Yasa gereği, satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması gerekmektedir.

Fon hesabına alınma işleminin, beyannamenin verildiği tarihe kadar yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

7. Yurtdışı inşaat işlerinden sağlanan kazançlar için kayıt

Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye’de genel sonuç hesaplarına aktarılan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisnadan yararlanmak için, yurt dışında yapılan kapsamdaki işlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu yoktur. Ancak kazancın Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi unutulmamalıdır.

İştirak kazançları

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun;

- 5/1-a maddesiyle, tam mükellef şirketlerden elde edilen iştirak kazançları,

- 5/1-b maddesiyle de yurt dışı iştiraklerden elde edilen iştirak kazançları, maddede yazılı koşullarla, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun özetlenen 5/1-b maddesi düzenlemesi olmasına rağmen, yurt dışı iştirak kazançlarıyla ilgili olarak, 6486 sayılı Kanun’la, yeni bir istisna düzenlemesi yapılmıştır. Varlık Barışı olarak adlandırılan uygulamanın bir parçası olarak yapılan bu düzenlemeyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan istisna koşulları azaltılmış ve daha esnek bir düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemeyle, yabancı kurumlardan 29.05.2013- 31.12.2013 döneminde elde edilen iştirak kazançları, 31.12.2013 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmek şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur. Koşulların varlığı halinde, bu geçici düzenleme kapsamında istisnadan yararlanmak da mümkündür.

Taşınmaz ve iştirak satış kazançları

Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazançların %75’i, belli koşullarla kurumlar vergisinden müstesnadır.

İstisna uygulamasında dikkat edilecek önemli bazı konular şunlardır:

- Satılan kıymetlerin en az iki tam yıl (730 gün) süreyle aktifte yer alması gerekir.

- Devir veya bölünme yoluyla devralınan kıymetlerin iktisap tarihi olarak, devir alınan veya bölünen kurumdaki iktisap tarihi esas alınır.

- İstisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır.

- Satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar fon hesabında tutulması gerekir.

-Fon hesabına alınma işleminin, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekir.

Yurtdışı inşaat ve onarma işlerinden sağlanan kazançlar

Yurtdışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır.

İstisnadan yararlanmak için, yurt dışında yapılan istisna kapsamındaki işlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu yoktur. Kazancın Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanmak için yeterlidir.

Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesine göre;

- 06.02.2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olanların, bölgede gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin sonuna kadar,

- Bölgede üretim yapanların ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, faaliyet ruhsatlarının tarihine bakılmaksızın, kurumlar vergisinden müstesnadır. 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan açıklamaya göre,

- Serbest bölge faaliyetlerinden doğan alacaklara ilişkin kur/vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilmekte,

- Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen hâsılatın, bu faaliyetler için yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak değerlendirilmesi sonucu elde edilen faiz ve repo gelirleri istisnadan yararlanabilmekte,

- Bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirler istisna kapsamında değerlendirilmemektedir.

Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren kurumların, bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. İstisna uygulamasında şu konulara dikkat edilmelidir:

- Bölge dışındaki faaliyetlerden elde edilen kazançlar, yazılım ve Ar- Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi istisna kapsamında değildir.

- Bölgede üretilen ürünlerin seri üretime tabi tutarak pazarlanması halinde, ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmı istisna kapsamındadır.

- Faaliyet zararla sonuçlanırsa, bu zararlar diğer faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilemez.

- Bölgede faaliyet gösteren kurumlara TÜBİTAK tarafından sağlanan karşılıksız destekler kazanca ve istisna tutarına dahil edilir.

- İstisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerin birlikte yapılması halinde; müşterek genel giderler, her bir faaliyetin maliyet tutarları, müştereken kullanılan kıymetlerin amortismanları ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısı dikkate alınarak dağıtılır.

Beyanname değişiklikleri

Kurumlar vergisi beyannamesi 1 Nisan 2014 tarihi itibariyle güncellenmiştir.

Son değişiklikler kapsamında beyannameye iki yeni tablo eklenmiş ayrıca evet/hayır şeklinde cevaplanacak sorular konmuştur.

Sorular; devir, bölünme ve hisse değişimi olup olmadığına ilişkindir. Ayrıca 2013 yılında binde beş götürü gider olup olmadığına, varsa tutarına ilişkin bir soru ve tutar satırına beyannamede yer verilmiştir.

Beyanname ekinde, önceki yıllara ilişkin beyanname eklerinde olmayan;

- Kanunen kabul edilmeyen giderlerin ayrıntısına ve

- İndirimli kurumlar vergisi oranı uygulamasına

ilişkin tablolar istenmektedir.

Bağış ve yardımlar

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda sporla ilgili sponsorluk harcamaları ile bazı bağış ve yardımların, belli sınırlamalar ve şartlar çerçevesinde kurum kazancından indirilmesi öngörülmüştür.

Bunun yanında diğer başka kanunlarda da, bazı kurum ve kuruluşlara yapılan bağış ve yardımların kurum kazancından indirimi düzenlenmiştir.

Burada bağış ve yardımların indirimiyle ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmeyecek, sadece önemli görülen bazı konular aşağıda özetlenecektir.

> Kurum kazancının belli bir yüzdesiyle sınırlı olan bağışlarda hesaplamaya esas olacak kurum kazancı, 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğine göre, [Ticari Bilanço Karı – (İştirak Kazançları + Geçmiş Yıl Zararları)] formülüyle hesaplanacaktır. Bu formülde kanunen kabul edilmeyen giderlere yer verilmemiştir. Gelir İdaresinin kanunen kabul edilmeyen giderlerin kurum kazancına eklenmeyeceği görüşünde olduğu anlaşılmaktadır. Ancak bu görüşe katılmak da mümkün değildir.

> Kurum kazancının belli bir oranı ile sınırlandırılmayan bağış ve yardımların indiriminde de bir sınır bulunmaktadır, bu sınır bağış ve yardımın yapıldığı yılın kurum kazancıdır. Bu tutarı geçen bağış ve yardımlar sonraki yıllara devretmez.

> Kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlanan okul, sağlık tesisi, öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu ve huzurevi inşası dolaysıyla yapılan harcamaların indirim zamanı Kanun’da açıkça düzenlenmemiştir. Maliye Bakanlığı, hukuken bağışın yapıldığı, bağışa konu değerin mülkiyetinin bağış yapılan kurum veya kuruluşa geçtiği tarihi esas almakta, bu çerçevede;

- Tesislerin kamu kurum ve kuruluşlarına ait arsa üzerine inşa ettirilmesi halinde, inşaat için yapılan harcamaların, harcamanın yapıldığı yılın kazancından,

- Tesislerin mükellefin kendi arsası üzerine inşa ettirilmesi halinde ise, bu tesislerin inşası için yapılan harcamaların, tesisin tamamlanarak bağışlandığı yılın kazancından,

indirilmesi gerektiği yönünde görüşler vermektedir.

Kurum kazancından indirilebilecek bağış ve yardımlara ilişkin bir özet tablo aşağıda yer almaktadır.

KURUM KAZANCINDAN İNDİRİLEN BAĞIŞLARA İLİŞKİN TABLO

NOT: Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların listesine www.gib.gov.tr, kamuya yararlı derneklerin listesine ise www.dernekler.gov.tr internet adreslerinden ulaşılabilir. (Dünya Gazetesi)

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Yukarıda yer verilen açıklamalar, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. Özdoğrular smmm ltd. şti. / www.ozdogrular.com, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.